Siz ona gideceksiniz: Kendi “freelance”inizi yaratmanın 10 altın kuralı

Öncelikle şunu soralım: Freelance dünyasına girmek kolay mı?

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Şimdiye kadar hiç freelance çalışmamış, yalnızca tam ya da yarı zamanlı işlerle kariyerini devam ettirenler için zor olacağı çok aşikâr çünkü freelance tıpkı tam zamanlı bir işte çalışmak gibi zamanı verimli kullanma, planlı ve programlı hareket etme, doğru brief alma, teklifleri doğru şekilde sunma, raporlama gibi birden fazla kırılıma sahip. Bu yüzden daha önce bu konuları yalnızca iş saatleri içinde yapmış, işe gitmese de işteymiş gibi yaşama alışkanlığını edinmemişler için oldukça zor. Ancak imkansız değil.

Öncelikle kendinize güvenmeniz, bir plan yapmanız ve bu plana bağlı hareket etmeniz gerekiyor. Planınızın işe yaradığını ya da yaramadığını görene kadar ise çalışmalarınıza devam etmeniz. Aksi halde yaşayabileceğiniz ilk bozgunda bu fikirden vazgeçer, ek gelire veda eder hem de kendinizi gösterebileceğiniz yepyeni alanlara küsmüş olursunuz.

Size bu yazıda “Nerelerden freelance iş bulabilirsiniz?” konusunu anlatmayacağım çünkü bu bambaşka bir yazının konusu. Ancak kendi “freelance”inizi yaratmak istiyorsanız ve nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini bilmiyorsanız bu altın kurallara kulak vermenizde fayda var.

Kural 1: Ne yapmak istediğinizde net olun

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Yapmak istediğiniz işin ne olduğuna çok iyi karar verin. Çünkü bundan sonraki tüm adımları ona göre atıyor olacaksınız. Böylece daha odaklı çalışarak hedefinize daha da hızlı bir şekilde yaklaşıyor olacaksınız.

Freelance işi özellikle ikinci bir iş olarak düşünüyorsanız vaktinizi çok iyi değerlendirmeniz gerekiyor. Çünkü bazen akşam sevgilinizle birlikte vakit geçirmekten, bazen güzel bir filmi izlemekten kendinizi alıkoyacaksınız. Bu nedenle yapmak istediğiniz işin size keyif verdiğinden emin olmanız gerekiyor.

Aksi halde bir freelance işi aldıktan sonra süreci yönetemeyip, huzursuz ve mutsuz hissetmeye başlayıp kendi motivasyonunuzu düşürmekle kalmazsınız aynı zamanda birlikte çalıştığınız kişilerin gözünde de daha kötü bir intiba bırakmış olursunuz.

Kural 2: Özgeçmişinizi güncelleyin

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Nasıl ki tam zamanlı bir işe başvurmadan önce özgeçnişimizi gözden geçiriyorsak freelance iş için özgeçmiş göndermeden önce de mutlaka düzenleyin. Seçtiğiniz konudaki yetkinliğiniz burada çok iyi bir şekilde görünmelidir. Örneğin ben dijital pazarlama stratejisti olarak çalışıyor olsam da özgeçmişimde her zaman “freelance” işler için “lokalizasyon”, “sosyal medya yönetimi” gibi işlerin bulunduğundan emin olurum.

Çünkü başvuracağınız, almak isteyeceğiniz iş için sizden özgeçmiş istendiğinde bu yetkinliklerin sizde olup olmadığına mutlaka bakılacaktır. Bu konularda herhangi bir bölüm eklemediyseniz yerinize birilerini seçiyor olmaları da oldukça muhtemel.

Kural 3: Freelance iş bulma sitelerindeki profillerinizi güncelleyin

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Freelance işe üç farklı şekilde ulaşılabilir. Bunlardan ilki tamamen network üzerinden giden yöntemdir. Sizin yapabileceklerinizi bilen birisi sizi bu konuda ihtiyacı olan birisine önerir ve sizi bir araya getirir. Bu şekilde ortaya organik bir bağ çıkmış olur.

İkinci yöntem olarak freelance iş bulma sitelerinde profilinizi açarsınız ve işlere sırasıyla başvurabilirsiniz. Bu başvurular sırasında profilinizde yine başvurduğunuz işle ilgili bilgili olduğunuzu gösterecek açıklamalara ihtiyacınız var. Tıpkı özgeçmiş kuralında olduğu gibi bu profiller de sizin neyi nasıl yaptığınızı göstermeli.

Üçüncü yöntem ise doğrudan çat kapı olarak sizin bir proje için markalara ya da kurumlara gidiyor olmanız. Bu yöntemde güncellenecek bir profiliniz yok gibi görünebilir ancak aslında vardır. Bu konuya tekrar döneceğim.

Kural 4: LinkedIn profilinize özen gösterin

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Her ne kadar özgeçmişleri sevsek de iş konusunda en bilinen ve kullanılan ağ olan LinkedIn’i asla es geçmemelisiniz. Burada iyi bir profil oluşturmak işin sadece küçük bir kısmı. Aynı zamanda daha önce çalıştığınız, bağlantılı olduğunuz kişileri de ağınıza katarak kendinize bir havuz yaratmanız gerekiyor. Bunu yaptığınız sürece birazdan bahsedeceğim kural da çok daha kolay bir hale gelecek.

Kural 5: Network listesi çıkarın

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Yukarıda bahsettiğim gibi freelance iş bulabilmenin ya da yaratabilmenin en güzel ve sağlam yöntemlerinden bir tanesi network üzerinden gitmektir. Çünkü referans sistemi her zaman çalışır. Sırf sizi doğru kişilere önererek sizi öneren kişinin bile daha güvenilebilir hale geleceğini düşünün. Bu gerçek bir kazan-kazan yöntemidir.

Bir dosya üzerinde tüm networklerinizi toplayın. Yarattığınız bu dosyadaki başlıklar şunlar olsun:

• Çalıştığı şirket
• Pozisyonu
• İletişim bilgisi
• Görüşme / iletişime geçme sıklığı
• Notlar

Kimin hangi şirkette çalıştığını hızlıca LinkedIn üzerinden toplayabilirsiniz. Ardından bu kişilerle ne üzerinden iletişime geçeceğinize karar verin. Örneğin telefon numarası mı, e-posta mı yoksa Facebook, Twitter, LinkedIn gibi sosyal bir ağ üzerinden mi? Buna karar verin çünkü iletişime geçtiğiniz kanala göre iletişimin akışı da değişecektir.

Görüşme ve iletişime geçme sıklığı ise bir puanlama yapabilmeniz açısından çok önemli. Çok sık görüştüğünüz kişileri listenin en üstüne alın. Bunu puanlayarak aşağı kadar inin. En az görüştüğünüz kişiler en son iletişime geçecekleriniz olsun. Çünkü bir anda “Sizin için XX işini freelance olarak yapabilirim.” ya da “XX selam, freelance çalışmaya başladım, sizin için şunları yapabilirim.” demek tatsız olabilir.

Bildiğiniz sulardan bilmediğiniz sulara doğru yüzmek bu yüzden çok önemli. İlk olarak sizi tanıyanlardan destek almak sizi daha rahat hissettirecek, alacağınız geri bildirimlerle birlikte çok daha mutlu olacaksınız.

Son olarak notlar bölümüne bu kişiye, yaptığı işe, şirkete dair notlar alın. Network listesini tamamlamış oldunuz. Bu network listesini yeni kişilerle tanıştığınızda, iletişime geçtiğinizde güncellemeyi unutmayın.

Küçük bir not: Bu liste sizin LinkedIn hesabınız demek değil. Bu liste sizin gerçekten iletişime geçebileceğiniz, özellikle yüz yüze tanıdığınız kişileri içermeli. Aynı frekansta olduğunuzu bilmelisiniz. Aksi halde 5.000’den fazla bağlantısı olan bir LinkedIn hesabı gibi karmaşanın kol gezdiği bir dosyanız olur.

Kural 6:  Markalar ve projeleri eşleştirin

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Network listesi ortaya çıktıktan sonra size çok keyifli bir öneride bulunacağım. Trello kullanın! Artık işi daha da ciddiye aldığınız noktadayız.

Markaları panolara bölün. Panolarınızı ise şöyle adlandırın:

• Network markaları
• Sevdiğim markalar
• Sevebileceğim markalar

Listenizden çıkan tüm markaları panonun içine ayrı ayrı ekleyin. Aynı şekilde sevdiğiniz, onlarla çalışmaktan mutluluk duyacağınız markaları bir diğer panoya ekleyin. Son olarak sevebileceğim dediğiniz, son şans markalarını da diğer panoya ekleyin.

Her markayı iyi bir şekilde dağıttıktan sonra bu markaların altına notlarınızı alın. Markalara dair not alma kısmında öncelikli olarak yapmanız gereken şey onları incelemek.

• Size göre neyi kötü / eksik yapıyorlar?
• Neyi daha iyi yapabilirler?
• Onlara nasıl yardımcı olabilirsiniz ve hangi noktada bir araya gelebilirsiniz?

İşte bu noktadan sonra kendi önerilerinizi, projelerinizi ve fikirlerinizi bu kartlarda bir araya getirin. Burası sizin Trello’nuz, dilediğiniz gibi kullanın ancak düzenli kullanmaya özen gösterin.

Kural 7 : Sosyal ağlardan marka avlayın

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Bu biraz kulağa kötü gelebilir ancak içinde hiç kötülük yok. Şöyle düşünün, bir sosyal medya yöneticiliği işi arıyorsunuz. Instagram’da dolaşırken bir markaya denk geldiniz ve sevebileceğiniz ürünleri mevcut. Açıklamalara baktığınızda ise çok daha iyi yapılabileceğini gördünüz. O zaman ne duruyorsunuz, iletişime geçin.

Ancak onun öncesinde dikkat etmeniz gereken konular var. Bunları da es geçmeyelim ki markalara bir anda mesaj atan spamciden işini bilen birisine nasıl geçebileceğinizi göstermiş olayım.

• Profilinizi düzenleyin: Tıpkı LinkedIn ve CV’de olduğu gibi Instagram profilinizde kendinizi nasıl tanımladığınız çok önemli. Kendinizi açık ve kısaca tanıtabilecek bir cümle ya da etiket bulutu profilinizin daha iyi görünmesine yardımcı olacaktır.
• Profil fotoğrafınızı doğru seçin: Sizi direkt olarak tanıyabilecekleri bir fotoğraf kullanın. İnsanız ve birbirimizin yüzüne bakarak konuşmayı tercih ediyoruz. Bu yüzden adeta karşılıklı konuşuyormuş hissini yaratabilmek için kendi fotoğrafınızı kullanmaya özen gösterin.
• Çalışma hayatınıza dair fotoğraflar paylaşın: Evet, bu biraz garip gelebilir ancak örneğin bir yazılımcıysanız paylaştığınız fotoğraflarda laptopınız olursa, bir tasarımcıysanız yaptığınız tasarımları paylaşırsanız bir adım öne geçersiniz. Çünkü sizinle konuşan kişilerin sizi Instagram gibi hızlı ve karmaşık bir sosyal ağda bile hemen anlaması gerekiyor.
• Gerçek görünün: Gittiğiniz etkinliklerden fotoğraflar paylaşmayı unutmayın. Örneğin bir summit’i ziyaret ettiniz. Orada bulunma amacınız hem bilgi almak, hem network edinmek olsa da bunun kendinize bir yatırım olduğunu da unutmayın.
• İletişime geçmek istediğiniz markayı seçin: FMCG markaları ile aranız iyiyse, onların işlerini yapmaktan hoşlanacaksanız o hesapları kontrol edin. Bir yazılımcıysanız ve web sitesi yapacaksınız daha önce sitesini yaptığınız markalara yakın markaları seçin.
• Profilini çok iyi inceleyin: Eksikleri görün, siteleri var mı bakın. Eğer bir metin yazarıysanız ve web sitelerinin metinleri kötü yazılmışsa bunun için bir öneri sunabilirsiniz. Bir fotoğrafçıysanız ve kurabiye satan bir hesaba bakıyorsanız fotoğraf çekimlerini yapabileceğiniz için bu gözle değerlendirin. Kısacası onları yakalayabilecek özel bir alan belirleyin ve bu şekilde kafanızda bir yol belirleyin.
• Kendinizi tanıtın ve teklifte bulunun: Daha önce hiç tanışmadığınız insanlara kendinizi anlatıp bir cevap bekliyor olacaksınız. Bu yüzden iyi bir iletişim kurduğunuza emin olun. Örneğin aşağıdaki mesaja benzer bir mesaj ile ilerleyin. (Kurabiye satan bir hesap olduğunu varsayıyorum.)

Merhaba, ben Öznur. Instagram’da kurabiye tarifleri ararken sizin profilinize denk geldim ve açıkça söylemek gerekirse gerçekten leziz duruyorlar. Ancak küçük bir detay gözümden kaçmadı, fotoğraf çekimlerini daha net ve bir kompozisyon içinde yaparsanız eminim ki çok daha fazla kişinin hoşuna gidecek ve kurabiyelerden satın almak için sizinle iletişime geçecektir. Bunu söylememin en büyük nedeni benim de fotoğraf sanatçısı olmam ve iyi fotoğrafın etkisini çok iyi bilmem. İsterseniz sizin ürünleriniz için de konsept çekimler yapalım böylece sizin de daha sonrasında sunabileceğiniz bir portföy oluşur. Umarım birlikte çalışma fırsatı bulabiliriz. Sevgiler.

Bu şekilde bir yaklaşımın temel amacı onlara birden fazla fayda sağlayabileceğimi söylemek. Öncelikle iyi fotoğrafların daha fazla kişiye ulaştırabileceğini söyledim, sonra da bir portföy yaratabilmesi için iyi bir seçenek olduğunu ilettim. 2 faydaya karşılık benim ise tek faydam var. O da para kazanmak. Oysaki onun kurabiyeleri daha fazla satılırsa benimle çalışmaya devam etme ihtimali çok daha yüksek.

Kural 8: Beklemeyi bilin

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Tüm istedikleriniz aynı anda olmayacaktır ve genellikle markaların geri dönüş yapmaları oldukça uzun sürer. Bu nedenle tek bir marka ile ilerlemek yerine birden fazla marka ile iletişime geçin ancak şunu da aklınızdan çıkarmayın, tüm bu süreçleri yürütürken zamanınızı harcıyorsunuz ve doğru kararlarla ilerlemek çok önemli.

Bekleyin, bir süre sonra kendinizi tekrar hatırlatın. Eğer bir süre sonra hala dönüş yoksa bu markayı listeden çıkarın. Çünkü art arda yazmak hem sizin ısrarcı (burası için başka bir sıfat da var ancak onun direkt olarak sizin aklınıza gelmesini bekliyorum) birisi olduğunuzu düşündürecek hem de zamanınızı tekrar tekrar bu işi kovalamak için harcadığınızdan dolayı verimli kullanamayacaksınız.

Kural 9: Önerileri ve kelimeleri değiştirin

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Aynı mesajı, aynı metinleri herkese atmak dünyanın en yanlış tercihlerinden bir tanesi olacaktır. Çünkü mesajı gönderdiğiniz kişinin ona özel yazılmış olduğunu hissetmesi gerekir. Yapacağınız ufak bir hata sizin bir spammer olduğunuzu düşündürebilir. Bu yüzden sakin kalın, özelleştirin.

Sipariş verdiğiniz yemeğin gerçekten istediğiniz malzemelerle geldiğinde hissettiğiniz mutluluğu hatırlayın ve kelimelerle oynayarak mesajlarınızı özelleştirilmiş hale getirin.

Kural 10: En önemlisi, gerçekçi ve doğru olun

Kaynak: www.amc.com/shows/breaking-bad%5B/caption%5D

Kimseden pahasının üzerinde bir bütçe vermesini beklemeyin ve bunu teklif etmeyin. Kendi piyasa ortalamanızı koruyun. Çok düşük fiyat vererek pek çok freelance iş alabilirsiniz ancak yapacağınız işin kalitesi belirli bir süre sonra sorgulanmaya başlayacaktır.

Çok yüksek bir fiyat söylediğinizde ise genellikle markaların psikolojik para harcama sınırını aşacağınız için işiniz onaylanmayacaktır. Bunun yerine optimum bir bütçe ile ilerleyin, pazarlık konusunda acı-tatlı olun. Fiyatı çok kırmasanız da orta yolda buluşabildiğinizden emin olun.

İşinizi doğru yaparak etkileyin ve bırakın siz gitmeden işler size geliyor olsun.

Herkese kolay gelsin!

Konuyla ilgili okuma önerileri:

Freelance Çalışmak Güzel Ama İş Nasıl Bulacağım? Toplanın, Cevaplıyorum

Başarılı Bir Freelancer Olmanın Yolunu Buldum, Toplanın Anlatıyorum