Instagram mı? Snapchat mi? En iyisi kimin hikayesi?
Dünyanın en popüler görsel paylaşım platformu Instagram, son güncellemesiyle -bir şekilde- en yakın rakibi Snapchat’in geçici ve anlık paylaşım özelliklerini “Stories” başlığı altında kullanıcılarına sundu. Sosyal medya dünyasında karmaşık duygulara sebebiyet veren bu olay aslında teknoloji arenasında süregelen tekdüzeleşmenin sadece başka bir örneği.
Dünyanın en popüler görsel paylaşım platformu Instagram, son güncellemesiyle -bir şekilde- en yakın rakibi Snapchat’in geçici ve anlık paylaşım özelliklerini “Stories” başlığı altında kullanıcılarına sundu. Sosyal medya dünyasında karmaşık duygulara sebebiyet veren bu olay aslında teknoloji arenasında süregelen tekdüzeleşmenin sadece başka bir örneği. Peki en iyisi hangisinin hikayesi?
Özellikle geride bıraktığımız son on senede sürekli gelişen ve değişen ileri teknoloji ve buna enteresan bir biçimde tastamam adapte olan hayatlarımız, ne yazık ki daha ilginç, eğlenceli ya da yaratıcı bir hale gelmek yerine hızla tekdüzeleşiyor. Birbiriyle rakip görünen teknoloji üreticilerinin güncel durumlarına bakacak olursanız bu önermenin doğruluğunu açıkça görebilirsiniz. Size kapsamlı araştırmalar, raporlar, teknik veriler sunmayacağım; zaten bu konuda net bir fikir sahibi olmanız için, sadece akıllı telefon piyasasındaki iki en büyük şirketin lider modellerini yanyana getirip bir bakmanız yeterli.
İnsanların zevk ve tercihlerinin tekdüzeleştirilmesi, teknolojinin sadece donanım değil yazılım boyutunda da geçerli. Aslına bakarsanız “esinlenme” kavramının genel kabul görmesi yenilikçi fikirler üzerinde çift yönlü bir etki yarattı. Yaratıcı projeler ya ilk başarı sinyallerini verdiklerinde büyükler tarafından satın alındılar ya da kendileri büyük birer markaya dönüşüp rakiplerince kopyalandılar. Anlatacağım kısa hikaye bu etkinin iki boyutuna da dokunuyor.
Bu içerik ücretsiz!
Okumaya devam etmek ve SHERPA Blog okuru olmak için aşağıdakilerden birini seç. Her hafta yenileri eklenen yüzlerce içeriğe ücretsiz ve sınırsız eriş.
Instagram neydi? Instagram filtreydi, Instagram anlık fotoğraf paylaşımıydı, Instagram kişisel galeriydi, Instagram beğeniydi. Bolca görsel efektli fotoğrafları kullanıcılar çok sevdi, fotoğrafları videolar izledi, Instagram sosyal medyanın en popüler görsel içerik paylaşım platformu haline geldi. Sonunda Facebook harekete geçti ve 1 milyar dolarlık rekor bir fiyata Instagram’ı satın aldı. Ardından çok tartışılan reklamlar geldi. Bu süreçte anlık paylaşım konsepti yerini kişisel ama daha nitelikli ve güçlü görsel içerikler oluşturma ve paylaşma fikrine bıraktı.
Snapchat neydi? Snapchat anlık mesajlaşmaydı, Snapchat anı yakalamaktı, Snapchat içeriği anında tüketmekti. Galeriler yoktu, beğeniler yoktu, geride iz bırakmak yoktu. Yeni nesil kullancılar pek tabii ki hızlı tüketimi çok sevdi, geleneksel kullanıcılar ne olup bittiğini anlamaya çalışırken, Snapchat alışılmadık günübirlik içerikleriyle sosyal medyada kalıcı bir yer edindi. Yüz tanıma ve interaktif görsel efektler Snapchat kullanıcıları için vazgeçilmez bir eğlence haline geldi. Buna bir de ses değiştirme eklendi. Son olarak gelen Bitmoji entegrasyonuyla Snapchat ile mesajlaşma yepyeni bir boyut kazandı.
Geçtiğimiz güne kadar Instagram ve Snapchat birbirinden çok farklı iki görsel içerik paylaşım platformu olarak rekabet ediyorlardı. Ta ki Instagram cephesinden olay yaratacak şu açıklama gelene kadar… Son güncellemeyle Instagram, aynı Snapchat gibi anlık, geçici kullanıcı hikayeleri yaratmaya olanak sağlayan “Stories” özelliğini sundu. Burada “aynı” kelimesinin altını şiddetle çizmekte fayda var. Çünkü eğer iki uygulamayı da deneyimleme şansınız olduysa siz de bu yeni özelliği görür görmez “ Ama bu bildiğimiz Snapchat” tepkisini vermiş olmalısınız.
Anlık paylaşıma övgü
Bir anda teknoloji gündeminin en çok konuşulan konusu haline gelen “Instagram Stories” hakkında söylenebilecek ilk ve tek şey düpedüz Snapchat’ten “kopyalanmış” olması herhalde. Bu sadece yüz binlerce kişinin haklı iddiası değil, ilginç bir biçimde Instagram CEO’su Kevin Systrom tarafından da onaylanan bir gerçek. Techcrunch ile yaptığı röportajda Snapchat ekibi için “Doğru, tüm övgüyü onlar hakediyor.” demekten geri kalmadı. Ama asıl vurgu yaptığı -ve epeyce haklı olduğu- nokta ise şuydu: “Gmail ilk e-posta servisi değildi. Google Maps ilk harita servisi değildi. iPhone kesinlikle ilk telefon değildi. Asıl konu bir biçimle, bir fikirle ne yaptığınız olmalı. Üzerine bir şey inşa ediyor musunuz? Yeni özellikler ekliyor musunuz? Yeni bir yöne götürmeyi deniyor musunuz?”
Kevin Systrom, Instagram için anlık paylaşım ruhunu geri getirme konusunda radikal bir adım atıp bunu gayet somut örneklerle açıklasa da bu kadar büyük bir kopya hadisesi birçok kullanıcıyı ve şahsen beni de fazlasıyla rahatsız etti. Yine en başa dönecek olursak, her ekranda aynı içerikleri görmek ve her şeyi kısa süreli ama tekrar tekrar tüketmek sizin için de sıkıcı olmanın ötesinde dikkat ve vakit kaybı değil mi?
En iyisi hangisi?
Sözkonusu kullanıcı deneyimi olduğunda doğru cevabı kullanıcıların vermesi elbette en mantıklısı. Haziran ayı itibariyle 300 milyon aktif kullanıcıya sahip olan Instagram ve bunun tam yarısı 150 milyon aktif kullanıcıya sahip olan Snapchat aslına bakarsanız şimdiye dek birebir rakip değillerdi.
Genel bir bakışla; Instagram daha iyi görsel işlemeye odaklanırken Snapchat anlık mesajlaşma özellikleriyle öne çıkıyor. Instagram kullanıcıları içeriklerini özellikle Facebook tabanlı takipçi önerileri ve beğenilere dayalı yeni takipçi keşif seçenekleriyle geniş kitlelere sunarken, Snapchat’te mevcut listenin dışındaki kullanıcılara ulaşmak neredeyse imkansız. Başka bir deyişle Snapchat, yakın çevrenizle “oynayabileceğiniz” bir yüzme havuzuyken, Instagram Stories gerçek hayatta hiç tanışmadığınız takipçilerinizle de “yüzebileceğiniz” bir okyanus gibi.
Her iki uygulamayı aktif olarak kullanan biri olarak ilk olarak kendi görüşlerimi bir kenara bıraktım ve birkaç gündür listemdeki kullanıcıların tepkilerini gözlemlemeye çalıştım. İki platformu kıyaslayan kullanıcıların yorumlarına göre; Instagram Stories “sıkıcı”, Snapchat ise “çok eğlenceli”. Neden mi?
Çünkü yüz tanıma ve obje izleme teknolojisini kullanan “lensler” Snapchat kullanıcılarının en sevdiği özellik. Teknik terimler şöyle dursun; herkesin hemfikir olduğu tek şey “köpek”, “arı” “çiçekten taç”, hatta “yüz değiştirme” olmazsa anlık paylaşımda eğlence olmaz.
Şahsi görüşüme gelecek olursak; benim bu “lenslerle” hiç işim olmaz ama bunlarla uğraşan herkesin çok ama çok eğlendiğine şahitlik edebilirim. Ayrıca estetik kaygılarla takip ettiğim Instagram akışımın tam tepesinde karmakarışık görseller ve üzerilerine adeta Windows 95 demirbaşı MS Paint ile yazılmış berbat yazılar görmekten hiç memnun değilim. Ayrıca Instagram Stories güncellemesinin mevcut uygulamanın üzerine büyük bir performans yükü bindirdiği de bir gerçek.
Değişimin tam zamanı
Instagram Stories, Kevin Systrom tarafından yeniliklere ve gelişime açık bir proje olarak görülüyor ancak orijinal olmak için bahsedilen yenilik ve gelişimin bir an önce gelmesi önemli. Çünkü bu haliyle mevcut Instagram deneyimini kötüleştirirken aynı zamanda Snapchat kullanıcı kitlesinin genişlemesine engel olacak.
Instagram markasını bünyesinde bulunduran Facebook ekibinin geçtiğimiz yıllarda Poke ve Slingshot adında iki Snapchat kopyası uygulamayla şansını denemiş ve herhangi bir başarı elde edememiş olması dikkat çekici bir başka nokta.
Kısacası Instagram takımının, kullancıların isteklerine kulak vererek daha iyi bir mesajlaşma sistemi ya da gelişmiş video düzenleme gibi temel özelliklerini geliştirmek yerine, onları küçük sürprizlerle(!) şaşırtmaya çalışması biraz tartışmalı bir strateji. Sonuçta kararı yine kullanıcı verecek ancak nitelikli kullanıcıların platformdan ayrılması içerik kalitesini düşürecek ve tekdüze sosyal medya kanalları yaratıcılıktan uzak kalabalıklarla dolup taşacak. Facebook ve Twitter hakkında yakın geçmişte övgüyle söylenenlere bir de bugünkü hallerine bakın.
Yeni nesil kesinlikle otuzlu yaşlarda sıkıcı adamlar ve kadınlar tarafından havalı ofislerde tasarlanan karbon kopya uygulamalarla kandırılabilecek kadar aptal değil. Emin olun eldeki tekdüze seçeneklerden sıkıldıklarında, ne var ne yoksa bir kenara atıp, yenilerini yaratacaklar.
Şimdiyse Instagram ve Snapchat sosyal medya arenasında kozlarını paylaşmasına şahitlik edeceğiz. Bu büyük rekabette sizin tercihiniz hangisi?
