İnsanlar neden Explorer kullanmaktan vazgeç(e)miyor?

Her geçen gün sayıları biraz daha azalan bu kullanıcı grubu var sanki karşımızda. Geçtiğimiz hafta merak edip Explorer kullanan birine “Neden bunu kullanıyorsun? Chrome kullansana.” dediğimde aldığım cevaplardan bazıları şöyle;

• Kullanımı kolay.
• Aradığım her şeyi bulabiliyorum.
• Buna alışmışım bir kere.

Birçok insan, internet ve bilgisayarı Windows ile tanıdı. Bu durum yaşı daha büyük olanlar için Windows büyüdükçe daha gerilere gitse de, çoğunluk için bu böyle. Tabii ki Microsoft demek Internet Explorer demek.

Bu cümleler sinir krizi geçirtse de aslında çok değerli. Explorer’ın bu kadar yıldır neden hala var olabildiği gerçeğini gösteriyor: Kullanıcı alışkanlıkları.

Explorer’ın en önemli özelliği, bilgisayarın bir parçası olmasıdır.

İster yeni bir bilgisayar alın, ister varolan bilgisayarınıza format atın. Karşınıza çıkan ilk iki ikondan birisi Explorer olur. (Diğeri de zaten geri dönüşüm kutusu). Her ne kadar çoğumuz için Chrome’u indirmek anlamına gelse de internete ilk bağlantı noktamız Explorer. Belli bir bilgisayar bilgisi altındaki kullanıcılar da tabii ki bununla hayatına devam edip, çok bilmiş birisi “Abi Chrome kullan!” deyip de bilgisayara bulaşana kadar durum hep böyle devam ediyor.

Yeni Windows = Yeni Explorer

Ne Windows’la ne Explorer’la ilgili bir sorunumuz yok. Esas problemimiz, rakipleri sık sık yaptıkları güncellemelerle 44. versiyondayken Microsoft neden hala 11’de kaldığı. Microsoft 10 sonrasında artık zorla da olsa uygulamaya başladığı otomatik güncellenen tarayıcı durumuna gelen Explorer’ın bu güncellemeleri de ayrı bir dert. Aynı versiyonun her Windows sürümünde çalışmaması gibi  bir  sürü problem var. Bir de tabii güncelleme yapılmayan ve yükseltme de yapamadığınız eski sürümleri var ki onlar tam bir baş belası.

Explorer 5’ten itibaren bütün arayüzlere şöyle bir bakın, sonra da bu güne kadar kullandığınız Windows arayüzlerini gözünüzün önüne getirin.  Tarayıcı penceresi neredeyse bilgisayardaki diğer pencerelerle aynı özellikleri içeriyor.

[easingslider id=”1672″]

Normal bir bilgisayar kullanıcısının her gün kullandığı pencerenin aynısı bunlar. Oysa eskilerden Netscape ve/veya Mozilla gibi tarayıcılarda çok az da olsa farklılıkları vardı. Hele şu anki Chrome, Firefox, ve Opera çok daha farklı. Bu farklılıklar zaten yeni öğrenmeye başlayan kullanıcılar için ayrı bir gerilime sebep oluyor. Neyin nerede olduğunu bulamayıp kısa bir bocalamadan sonra hemen eski dünyaya kaçıyorlar.

İşte kullanıcıların yukarıdaki üç sebebi sayması tam da bu yüzden. Chrome ve Firefox gerçekten de kullanımı çok kolay tarayıcılar. Eklentilerle zenginleştirilen, çok fonksiyonlu bir hale getirilebilen, senkronizasyon özellikleri vs. birçok ek özellikleriyle (ve tabii ki performansıyla) Explorer’a çok yabancı bir dünyada yaşıyorlar. Buna rağmen insanların hala Explorer kullanmalarının sebebi, oluşan bu alışkanlıklardan vazgeçmek istememeleri. Yeni bir deneyim demek yeni bir öğrenme ve alışma süreci demek.

Kullanıcılar neden daha kolay olanı değil de daha alışık olduklarını seçerler?

Kullanıcı deneyiminde bir arayüzün anlamlandırılması “kullanıcı için” tam olarak ne ifade ettiğidir. Güzellik ve işlevsellik arasındaki denge doğru bir şekilde kurulmalıdır. Kullanıcılar olarak çok bencil ve ben merkezci davranışlarımız vardır. Başarısızlığı kabullenmeme durumu insanların yeni şeyleri keşfetme ve deneyimleme istediğinden uzaklaşmasına sebep oluyor. Kullandığımız araçlarla ilgili deneyimlerimizde başarısız olduğumuzda da ilk olarak aracı suçluyoruz. Bu kaçış davranışını adeta doğuştan gelen bir yetenek. 🙂

İnsanların arayüzlerden sıkılması ve terk etmesinin altında yatan esas sebep de bu aslında. Bazen gereksiz farklılıklar, insanların alışkanlıklarının aksi yöndeki davranışlar kullanıcının sıkılmasına sebep olabiliyor. Estetikle bağlantılı olarak değiştirilen veya yeniden hazırlanan arayüzlerin aynı zamanda bu alışkanlıkları da dikkate alması gerekiyor.

Özellikle sürekli kullanılan sistemlerde, insanların alıştığı şeylerin yerlerinin değişmesi kağıt üzerinde her ne kadar kullanılabilirlik ilkeleri açısından doğru görünse de bile, kullanıcı üzerinde ters etkiye sebep olabilir. Örneğin bir e-ticaret sitesinde fiyatlar daha önceden X TL +KDV şeklinde veriliyorken, bu fiyatları KDV dahil olarak gösterdiklerinde kullanıcıların beklenenin aksine bundan rahatsız oldukları ve fiyatları yanlış anladıkları tespit edilerek, geri adım atmak zorunda kalınmıştır.

Attığımız her adımla aslında karşımızdaki insanların bir ihtiyacını karşılıyoruz. Bu ister bir web sitesi olsun ister bir ATM arayüzü. Ürettiğimiz ekranların insanların bir problemini daha çözmeye yaradığını unutmamalıyız.

Explorer’ın bu kadar az kullanılmasının ve hala kullanılmasının sebepleri aslında aynı temelde değerlendirilebilir. Explorer bugün elinde tutabildiği küçük kitleyi mecburi bir şekilde bağlı tutuyor gibi. Bunu da işletim sistemi içerisindeki deneyimi tarayıcıda da sürdürerek sağlıyor. Aynı yolu yeni tarayıcı Edge ve yeni işletim sistemi Windows 10’da da devam ettirdiğini söyleyebiliriz. Tabi artık bu konuda birçok şeyin değiştiği aşikar. Ya da en azından artık Explorer’ın her versiyonunda kafamızı duvarlara vurmayacağız.

Bu yazı ile, yukarıda bahsettiğim “Neden explorer kullanıyorsun?” sorusuna aldığım cevapların neden bu şekilde olduğunu düşündüğümde aklıma gelen bir teoriyi paylaşmak istedim. Sizin de “insanların neden Explorer kullanmaktan vazgeç(e)mediği” ile ilgili söylemek istedikleriniz veya fikirleriniz olursa, yorum olarak bize iletebilirsiniz.