Sürdürülebilir dijital ürünler tasarlamak mümkün mü?
Tasarımcılar ve geliştiriciler, sürdürülebilir dijital üretim konusunda neler yapabilir? Halil Cicibaş, Sürdürülebilir Web Manifestosu'ndan yola çıkarak çözüm önerilerini listeledi.
İnternet, küresel karbon emisyonlarının yaklaşık % 3,8’ini üretiyor ve biz daha fazla veri tükettikçe bu oran hızla artmaya devam ediyor. Bu artışın durdurulmaması halinde oluşacak ağır faturayı maalesef çocuklarımız ödemek zorunda kalacak. “Sürdürülebilir Dijitalleşme” tam da bu soruna yönelik bir çözüm alternatifi olarak karşımıza çıkıyor.
Bu yazıdaki her bir karakterin, bir CO2 emisyonuna sahip olduğu düşünüldüğünde, sözü uzatmadan sürdürülebilir dijital ürün tasarımında ön planda tutabileceğimiz başlıkları sıralamak istiyorum.
Bu içerik ücretsiz!
Okumaya devam etmek ve SHERPA Blog okuru olmak için aşağıdakilerden birini seç. Her hafta yenileri eklenen yüzlerce içeriğe ücretsiz ve sınırsız eriş.
Daha az CO2 salınımına neden olmayı hedefleyen sürdürülebilir dijitalleşme bir süredir gündemde olsa da, veri üretme ve tüketme çılgınlığının popülerliği nedeniyle tasarım ve geliştiriciler tarafından yeterince önemsenmiyor. Bu konudaki farkındalığın arttırılmasına yönelik, globalde güzel örnekler mevcut olmakla birlikte, bir manifesto yayınlayan “Sustainable Web Design” içeriklerine göz atmanızı tavsiye ederim. Sürdürülebilir Web Manifesto’suna buradan ulaşabilirsiniz.
Şimdi gelin, sürdürülebilir dijital ürünler tasarlar ve geliştirirken nelere dikkat edebileceğimize bakalım.
Kendinizi sürdürülebilirlik konusunda geliştirin!
Sürdürülebilir dijital tasarımların, alışagelmiş tasarımlara nazaran çok daha zor ve emek isteyen bir süreç olduğunu unutmamak gerekir. Bu nedenle, sürdürülebilirliğe yönelik katılacağımız eğitim ve yapacağımız araştırmalar sürdürülebilir ürün tasarımında sizi en doğru yola yöneltecektir.
Sürdürülebilir dijital tasarımların, alışagelmiş tasarımlara nazaran çok daha zor ve emek isteyen bir süreç olduğunu unutmamak gerekir. Bu nedenle, sürdürülebilirliğe yönelik katılacağımız eğitim ve yapacağımız araştırmalar sürdürülebilir ürün tasarımında sizi en doğru yola yöneltecektir.
Daha az veri üretin!
Yasal mevzuatlar ile uyumluluk ve hata tespiti maksadıyla birçoğumuz geliştirdiğimiz sistemlerimizde birçok veriyi kaydetmek zorunda kalıyoruz. Ancak, bu zorunluluklar dışında ihtiyacımız olmayan verileri üretmekten kaçınarak sistemlerimizin birim zamanda ürettiği veri miktarını azaltabilir ve veri depolama ile veri transfer kapasite ihtiyaçlarımızı düşürebiliriz.
Verilerinizi sıkıştırın!
Sistemlerinizde aktif olarak kullanmadığınız verileri sıkıştırarak kapladığı yer ihtiyacını 10 katına kadar küçültmeniz mümkün. Gelişmiş teknolojiler ile sıkıştırılmış verileri hızlıca açarak kullanıcıların erişimine anlık olarak sunabilirsiniz.
Hosting firmanızı değiştirin!
Sistemlerinizin üzerinde çalıştığı barındırma (hosting) firmasının seçimi de sisteminizin toplam verimliliğini doğrudan etkileyen bir faktör olarak ortaya çıkmakta. “Green hosting” kavramını misyon edinmiş barındırma firmalarına sistemlerinizi taşıdığınızda sisteminizin de toplam emisyon değerlerini düşürmüş olacaksınız.
Ölçeklenebilir mimariler kullanın!
Sistemlerinizin kaynak kullanım oranları zamana göre değişebilmektedir. Örneği e-ticaret sayfası işletiyorsanız yılbaşı gibi özel günlerde sistem kaynakları kullanımları yüksek iken diğer günlerde bu değerler düşük seviyelerde seyredebilir. Gelişmiş otomatik ölçekleme teknolojileri sayesinde sistemlerinize ayrılan kaynaklar dinamik olarak azaltılıp arttırılabilmektedir. Bu dinamik değişimler sayesinde, bütçenizi korurken doğaya daha az zarar vermiş olursunuz.
Gereksiz içerik ve özellikleri sistemlerinizden kaldırın!
Ürünlerinizde ihtiyacınız dışında ekleyeceğiniz her bir özellik ve içerik hem sistemlerinizi yavaşlatacak hem de sistemlerinizi çalıştırmak için daha fazla kaynak kullanmanıza neden olacaktır. Bu nedenle, ürünlerinizde sadece ihtiyaç duyulan sayı ve miktarda özelliğe ve içeriğe yer vermek çok daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Verileri kopyalamak yerine, veri kaynaklarına bağlantılar verin!
Ürün geliştirme stratejilerinin çoğunda, ürün içinden dış kaynaklara bağlantı verilmesi yerine bağlantılardaki içerikler ürün içine kopyalanmaktadır. Ancak bu yöntem, ürünlerinizin sahip olduğu içerik miktarını arttırarak kaynak kullanımlarınızın gereksiz yükselmesine neden olacaktır. Bu nedenle, mümkün olduğu seviyede, gereksiz içerikleri ürününüze eklemek yerine bu içeriklerin bulunduğu dış kaynaklara bağlantılar vermeyi tercih edebilirsiniz.
Sürdürülebilirlik seviyenizi ölçün!
Web sitelerinin sürdürülebilir seviyesini ölçen birçok platform mevcut. Bu sayfalarda, sitenizin ne kadar CO2 salınımı oluşturduğu tespit ederken ölçüm yapan diğer sitelere göre ne kadar başarılı ya da başarısız olduğunuzu görüntüleyebilirsiniz. Bu sayfalardan birine buradan ulaşabilirsiniz.
Sonuç olarak
Evrenin yaşanılabilir olmasının bir çözümü de sürdürülebilir dijital ürün tasarlamaktan geçiyor. Bu nedenle, ürün tasarımın sürecindeki rolümüz ne olursa olsun alacağımız her tasarım kararında sürdürülebilirliği de önemli bir karar bileşeni olduğunu hatırlamak gerekiyor.
Sürdürülebilir dijitalleşmeye yönelik faydalanabileceğiniz kaynakları aşağıda sıraladım. Umarım okuması keyifli ve faydalı bir yazı olmuştur.
Editörün notu
Dijital sürdürülebilirlik kavramına tasarım ve teknoloji pratiğimizde yer verebilmek için sürdürülebilirliği bütünsel olarak kavrayabilmemiz — konuyu “seçimlerimiz ve seçimlerimizin ortaya çıkardığı sonuçlar” olarak ele alabilmemiz önemli. Bu noktada, “Her şey, tasarım.” kitabımızda da konuğumuz olan sürdürülebilirlik aktivisti Dr. Leyla Acaroğlu’nun TED konuşmasında söz ettikleri (videoda Türkçe altyazı seçeneği mevcut), sürdürülebilirlik konusunu kavramak için oldukça faydalı olacaktır.
