Katılımcıların seçimi
Kullanıcı testi hazırlığı, ürün ve/veya servisin kullanıcılarını tanımlama ve onları en iyi temsil eden kişileri bulma adımını da beraberinde getirir.
- Katılımcılarınızı, ürününüzün kullanan kişilerin özelliklerini yansıtan kişiler arasından seçin. Örneğin, ürününüz yöneticiler tarafından kullanılıyorsa fakat siz testinizi onların sekreterlerine uyguluyorsanız, zamanınızın büyük kısmı çöpe gidiyor demektir.
- Her bir kullanıcı grubu için 3-5 kullanıcı seçin. Örneğin eğer ürününüz bir e-ticaret sitesiyse birkaç mevcut müşteri, birkaç da yeni müşteri seçebilirsiniz. Birçok kullanıcı testi için yaklaşık 8-10 kullanıcının genelde yeterli olduğunu düşünüyorum. Fakat olası iptal riskine karşı 1 ya da 2 yedek katılımcı almayı unutmayın – mutlaka gelmeyen birileri olur!
- Katılımcıları teste dahil ederken dikkat edilmesi gereken, nereye, ne zaman gideceklerini ve kimden yardım alacaklarını tam olarak bilmelerini sağlamaktır (gerçi tam vaktinde gelmelerini beklemeyin, hele bu işi Türkiye’de yaptığınızı düşünürsek en az 30 dakika esneme payı koyun derim). Harita ve yön bilgilerini önceden vermek işe yarayabilir ancak muhtemelen yine de kaybolacaklar ve gecikeceklerdir.
- Ayrıca, kulağa korkutucu gelen “test” ifadesini kullanmak yerine, “müşteri geri bildirim seansları”na katılacaklarını söylemeniz daha iyi olur 🙂
Seansları planlama
Kullanıcı testi hazırlığı esnasında tüm kullanıcıları tek seferde teste alamayabilirsiniz, dolayısıyla bir seans planlaması da bu hazırlığın adımlarından birisidir.
- Kullanıcı testinizin provasını yapmanızı öneririm. Yapılmasını istediğiniz görevleri bitirmek için yeterli zamanınız var mı? Görevler net ifade edilmiş mi? Katılımcılar yapmaları gereken görevi anlayacak mı? Prova yapmazsanız, bu soruların cevaplarını, kullanıcılarla yaptığınız test sırasında öğrenmek durumunda kalır ve testin başarısına gölge düşürmüş olursunuz.
- Seansların zamanlamasına gelince, genelde 1 saat sınırında kalmanın en iyisi olduğunu söyleyebilirim. Test bir saatten az sürerse, katılımcılarla geçireceğiniz o değerli zamanı yeterince iyi kullanmamış olursunuz. Bir saatten uzun sürerse de katılımcılar mızmızlanmaya başlayabilir. Eğer daha uzun seanslara ihtiyacınız varsa, ortada bir ara vermenizi öneririm, aksi halde katılımcılarınızın dikkatini toplamak gittikçe zorlaşacaktır. Süre aşımları, geç katılım olasılıkları ve iyi hazırlanmanız için vakit ayırmak üzere iki seans arasında en az 30 dakika boşluk bırakmayı ihmal etmeyin.
- Seanslarda karşılaşabileceğiniz olası aksilikleri önceden kestirmek ve bunların önüne geçmek ya da baş etmek için neler yapabileceğinizi düşünmek mantıklı olacaktır. Örneğin prototip bir sistemi test ediyorsanız, sistemin çalışmaması halinde elinizde ekran görüntüleri ya da statik bir prototip gibi bir yedek bulundurmanız iyi olur.
Test metni yazımı
Kullanıcı testi hazırlığı, test edilecek ürün ve/veya servisin ana hedeflerine dair birer test senaryosu yazımını da içerir.
- Test metninizi yazarken ürününüze ait ana hedef ve görevlere odaklanın. Kullanıcının neyi yapabilmesi bekleniyor? Anahtar nitelikte kullanıcı deneyimleri nelerdir? Görevleri olabildiğince gerçekçi yapmaya çalışın. Görevleriniz, anahtar görevlerin ne olduğu ya da daha iyi test edileceğini düşündüğünüz unsurlar yerine, kullanıcıların gerçekte ürünü nasıl kullanacaklarını yansıtması gerekir.
- Mümkün olduğunca verisel görevler yerine kullanıcıların oluşturdukları (röportaj-temelli görevler diye de adlandırılan) görevler kullanmaya çalışın. Kullanıcıların oluşturdukları görevler katılımcılarla yaptıkları görevlere dayalı olacak ve böylelikle kişisel ilişki kuracaklardır. Örneğin, sevdiklerine alabilecekleri uygun bir hediye olarak bir ürün düşünmelerini isteyin.
- Görevlere, bağlam yaratmak ve katılımcıların ne yapmalarını anlamalarına yardım etmek için senaryolar kullanın. Örneğin katılımcılara yeni bir araba satın aldıklarını ve sigorta fiyatı değerlendirmeleri gerektiğini söyleyin.
- Tonlarca görev doldurmaya çalışmak epey cazip gelse de bu eğiliminize karşı koyun, aksi halde tüm görevleri bitirme şansınız düşük olur. Öte yandan, yanınızda birkaç ekstra görev bulundurmak iyi olabilir çünkü katılımcıların görevleri bitirme hızı mutlaka birbirinden farklı olacaktır.
Oda kurulumu
Kullanıcı testi hazırlığı, testin yapılacağı odanın, teste olanak tanıyacak fiziksel şartlara getirilmesini de içerir.
- Kullanıcı testi için kullanacağınız odanın, ürünün kullanılacağı ortamı yansıtması faydalı olacaktır. Örneğin, eğer bir oyun konsolu deniyorsanız, salon türü bir odaya ihtiyacınız olacaktır. Eğer bir ofis ürünü test ediyorsanız ofis türünde bir oda gerekir.
- Kullanıcılarınızın kullanması muhtemel bilgisayar ve kurulumu tercih etmeye çalışın (ekran çözünürlüğü, tarayıcı, işletim sistemi vb.) Örneğin, kullanıcılarınız normal hayatlarında 28 inç bir monitör kullanmadığı takdirde, dev bir monitörle test yapmak dahiyane bir fikir olmayacaktır.
- Katılımcıları test esnasında kaydetmenize yarayan web kameraları, kullanıcı testleri için yardımcı olsa da, zorunlu bir öğe değildir. Ancak ekran üzerindeki etkinliklerin diyalogla (en azından mikrofona ihtiyacınız olacak) beraber kayıt altına alınmasını mutlaka öneririm. Böylelikle seanslarda başa dönerek bazı bölümleri yeniden oynatabilirsiniz. Eğer Morae gibi detaylı bir test yazılımı kullanamayacak durumdaysanız ücretsiz ekran kayıt aracı ile basit bir mikrofon kullanabilirsiniz. Hem ekranı, hem de katılımcının yüzünü görebileceğiniz şekilde odanın kurulumunu gerçekleştirin ki göz teması kurarak yüz ifadelerini görebilin.
- Odadaki tüm gözlemciler dikkati dağtmayacak, gözden uzakta bir yerde olmalı ve tek seferde odada bulunan gözlemci sayısı kesinlikle 2 kişiyi aşmamalıdır (katılımcıların gözünü korkutmanın alemi yok). İdeal şartlar altında gözlemcilerinizin tümü ayrı bir odada (video ve ses yayını kullanarak) yer almalıdır ancak elbette bu her zaman mümkün olmayabilir.
- Test kurulumu kontrol listesi tutmak, seans öncesi her şeyin doğru işlediğinden emin olmanızı sağlayacaktır. Örneğin mikrofonun, ses ve görüntü yayınlarının çalışır durumda olduğunu, test metninin ve onay formunun bir kopyasının vb. bulunduğunu kontrol edin.
Test öncesi brief’i
Kullanıcı testi hazırlığı, katılımcılar için bir brief yazma işini de içerir.Teste başlamadan önce, ayrı bir odada olsalar bile ofis duvarları genelde pek kalın olmayacağı için gözlemcilere onları nelerin beklediği ve nasıl davranmaları gerektiği hakkında bilgi verin. Örneğin, arka tarafta gözlemcilerinizin kıkırdamaması ya da seansın ortasında koşup katılımcılara nerede hata yaptıklarını söylememesi gerekir. Nelerin ölçüleceği ve ne tür soruların gelebileceğine dair bilgi sahibi olmaları için gözlemcilere test metninden bir kopya vermek iyi bir fikir olabilir.
Son olarak, kullanıcı testi planlamanızı yaparken, tüm dosyaların, hazırlıkların ayrı ayrı yerlerde uçuşmaması ve sağlıklı bir test hazırlığı dokümantasyonu yapabilmeniz için kendinize bir template yaratmanızı tavsiye ederim.
