UX Tekniklerinin Artıları & Eksileri

Proje Paydaşları Toplantısı

Projenin kapsamını, gereksinimlerini ve risklerini anlamak için, projeye dahil olacak proje sahipleri ile yapılan toplantıyı / görüşmeyi tanımlar.

Artısı: Müşterinin projeyle alakalı belirtmek istediği birçok konu bulunur. Fakat karşınızdaki proje sahibi 1 kişiden değil de birçok kişiden oluşuyorsa, projenin hedefleri / kapsamı ile alakalı bilgi almanın ve projenin sınırlarını çizmenin yollarından biri de bu kalabalık grubu bir araya getirip, toplantı sonucunda, herkesin hemfikir olduğu kararlarla toplantıyı bitirmektir.

Eksisi: Zaman kısıtı olan projelerde, bir süre sonra bu görüşmeler vakit kaybı haline gelebilir. Veya konu projenin hedeflerinden çıkıp, kişisel beğenilere dayalı “tasarım tartışmaları”na dönebilir. Bunu engellemenin en sağlıklı yolu da, bu görüşmelerin gündemini, görüşme sonunda alınacak kararları önceden belirlemek olacaktır.

Gereksinim Workshop’u

Tüm Proje paydaşlarının bir araya toplandığı, çok daha geniş bir zaman dilimine yayılmış (4 veya 8 saat), projenin daha detaylı bir şekilde tartışılıp, üretimin de beraber yapıldığı zamanı tanımlar.

Artısı: Karmaşık proje ve tasarım süreçlerini ayağı yere basan hale getirebilmek, müşteri tarafındakiler dahil tüm ekibin, kendini projenin bir parçası hissedebilmesi için faydalı bir tekniktir.

Eksisi: “Ama bütçemiz yooğğkk” cevabını aldığınız projelerde, bu tip zaman gerektiren görüşmeler, sizi zarara uğratabilir. Sonuçta hepimiz zaman satıyoruz 🙂

Gerilla Kullanıcı Testi

Kullanıcı testi için az ya da hiç bütçe ayrılmamış bir proje yapıyorsanız, o zaman testi gerçekleştireceğiniz kullanıcıları, eş dost çevresinden belirleyip, “hiç yoktan iyidir” dediğiniz, anlık geri bildirimler almanıza yarayan bir tekniktir.

Artısı: Detaylı ve zaman harcamanız gereken bir kullanıcı testi hazırlığı yapmanıza ve bu süreç için bütçe ayırmanıza gerek kalmadan, hızlı bir şekilde geri bildirim alabilmenize fayda sağlıyor.

Eksisi: Detaylı bir test süreci olmadığından ötürü, çıktılarının da ne kadar sağlıklı olacağı her zaman tartışma konusu olacaktır. Bunun yanında, projenizin hedef kitlesine göre belirlediğiniz personalara yönelik bir test gerçekleştirememiş olmanızdan ötürü de, tüm yapınızı rasyonel verilere göre kurgulayamamanıza neden olacaktır.

Lab Kullanıcı Testi

Proje senaryosuna göre kurguladığınız ve birçok ihtiyaca cevap verebilecek bir test ortamında, hedef kitlenize göre oluşturduğunuz personaların yer aldığı, ürününüzü son kullanıcıya test ettirebildiğiniz, yukarıdaki test tekniğine göre çok daha bilimsel bir yöntemdir 🙂

Artısı: Kontrollü bir ortamda, son kullanıcıya ürününüzü detaylı bir şekilde, sizin belirlediğiniz senaryoya göre test edebilme olanağınız olur. Bunun yanında, müşteriniz de, sonradan test raporunu incelemek yerine, tam zamanlı olarak testlerde “izleyici”rolünü üstlenebilir. Bu da aslında karşı tarafta, projeye olan aidiyet hissini kuvvetlendirir.

Eksisi: Tabii ki zaman ve bütçe kısıtı… Bunun yanında bazı projelerde, test ortamının yapaylığı, kullanıcı davranışlarını etkileyebilir.

Uzaktan Kullanıcı Testi

Farklı lokasyonlarda bulunan kullanıcılarla, bir yazılım aracılığıyla yürütülen kullanıcı testidir.

Artısı: Farklı coğrafi konumlarda olan kullanıcılarla, kısıtlı bir zaman aralığında test yapmanız gerektiğinde, lab testine göre çok daha az bir bütçe ile neredeyse aynı detayda bir test gerçekleştirebilirsiniz.

Eksisi: Bu test tekniğine proje sahibini (müşteriyi) dahil etmesi zordur. Bunun yanında, uzaktan bir test süreci yönetmeniz gerektiği için, yüz yüze yürüttüğünüz testte kurduğunuz o empatiyi kurmanız zorlaşacaktır.

Rakip Analizi

Rakiplere ait ürünlerin belirlenmesi ile o ürünlerin, sizin ürününüze göre güçlü ve zayıf yanlarını analiz etme çalışmasıdır.

Artısı: Rakipler ile kendi konumunuzu karşılaştırabilmenizi sağlamakla birlikte dünyada olup biten yenilikleri de gözlemleyerek, ürününe ait deneyimi çok daha iyi konumlandırabilmenize yardımcı olur.

Eksisi: Bazı projelerin zaman kısıtlarından ötürü, bu tip detaylı bir rakip karşılaştırması yapmak, süreci uzatmak anlamına gelebilir. Ayrıca belli sektörler veya bazı proje sahipleri bu tip bir analizi çok önemsemiyor da olabilir. Bu durumda da karşıdaki kişilere bu tip bir çalışmanın ne kadar önemli olduğunu anlatmakla zaman / enerji harcamak durumunda kalabilirsiniz.

Analytics

Kullanıcıların bir ürünü veya hizmeti ne şekilde kullandıklarını nicel verilerle analiz etmenin yoludur.

Artısı: Kullanıcı araştırması için belirleyeceğiniz personaların altyapısını oluşturmak ve alışagelmişin dışında kullanım şekillerini belirleyebilmek için yararlı bir yöntemdir. Bu yöntemle aynı zamanda, kullanıcı araştırmanızda nasıl bir yol çizeceğinizin ipuçlarını da elde etmiş olursunuz.

Eksisi: Kullanıcı eylemlerinin altında yatan sebepleri Analytics vasıtasıyla elde edemezsiniz. Bunun yanında, Analytics hesabı / datası olmayan bir ürünün müşterisiyle tanışma olasılığınız da yüksek 🙂

Anketler

Cevaplarını belirlediğiniz soruları, farklı personalara sorma yöntemidir.

Artısı: Kısıtlı bir sürede, farklı personalardan nitel ve nicel bilgi toplanabilmesini sağlar.

Eksisi: Toplanan verilerin doğruluğuyla alakalı sorunlarla karşılaşma olasılığınız yüksektir (özellikle nicel verilerde). Nitel analizin zorluğundan ötürü de, verileri anlamlandırabilmeniz için daha fazla zaman harcamanız gerekebilir.

Görev Modelleri

Kullanıcılara verilen görevlerin, ulaşmaları istenilen hedef doğrultusunda doğru tanımlayabilme yöntemidir.

Artısı: Ürününüzün, kullanıcı beklentileri ile eşleşip, eşleşmediğinin sağlamasını kolayca yapmanızı sağlar. İç görü ile hareket etmek yerine, hedef kitlenin kullanabileceği bir ürünün ortaya çıkmasına katkı sağlar.

Eksisi: Tabii ki zaman ve bütçe kısıtı bulunan projelerde, bu tip bir çalışma yapmak muhtemelen seni zarara sokacaktır.

Müşteri Deneyim Haritası

Hedef kitlenizin, ürününüzü kullanırken yaşadığı deneyimin başlangıç ve bitiş noktasına kadar görselleştirilmesidir.

Artısı: Hedef kitlenin yaşadığı deneyim ne kadar karmaşık olsa da, görselleştirme beceriniz yüksekse, herkes tarafından aynı şeyin doğru bir şekilde anlaşılmasını sağlayabilirsiniz.

Eksisi: Böyle bir çalışma yapabilmek için, öncesinde bir kullanıcı araştırması, analizi yapmanız gerekir. Zaman ve bütçe kısıtınız varsa da maalesef bu yöntemi uygulamanız zor olacaktır.

Persona

Persona, farklı kaynaklardan edinilen karakteristik bilgiler incelenerek belirlenen ideal müşteri profili olarak özetlenebilen kişilik kartlarıdır.

Artısı: Projeye ait ekibin, kullanıcıların ihtiyaçlarını anlayabilmesinin en kolay yollarından biridir.

Eksisi: Kullanıcı araştırması yapmadığınız sürece, bu oluşturduğunuz hayali kişilik kartları ile dışarıdaki gerçek kullanıcınızın eşleştiğinden hiçbir zaman emin olamazsınız.

Bilgi Mimarisi

Bilginin, bilgiye ulaşacak kişiler için organize edilmesine ait sürece verilen isimdir.

Artısı: Bilgiyi, projenin / ürünün hedef kitlesine ve amacına uygun hiyerarşide organize etmeniz demek, hedef kitlenizin ürününüzü çok daha rahat ve severek kullanıp, içeriği de belirlediğiniz gollere göre kolayca tüketebilmesini sağlar.

Eksisi: Bilgi Mimarisi için “eksi” olarak adlandırabileceğim bir şey yok diyebilirim. Bir mailing, banner, landing page tasarımı yaparken bile kullanabileceğiniz, hatta kullanmanız gereken bir yöntemdir.

Eskiz

Ürüne ait çözümünüzü, kağıda hızlıca aktardığınız sürece verilen isimdir.

Artısı: Kafanızdaki çözümü, karşı tarafa anlatabilmenin ve geri bildirimleri hızlıca alabilmenin en iyi yöntemlerinden biridir.

Eksisi: Proje Sahipleri (Müşteriler) genelde sizden arabirim tasarımına yakın ekranlar görmeyi bekler. Tasarımın sizin taraftaki son halini görmedikleri sürece de herhangi bir çözüme onay vermeleri biraz zor olabilir.

Bonus Kaynak: UX Methods & Deliverables