Erişilebilirlik için hızlı çözümler

İyi etiketlenmeyen bağlantı adresleri

Etiketleme sorunu yalnızca görsellerle sınırlı değildir. Bağlantı adreslerinde de aynı sorun karşımıza çıkıyor. Ekran okuyucuları bir sayfa üzerindeki bağlantı adreslerinin tamamını tek bir liste halinde okuyabildiği için bağlantı adresinde yer alan metin bağlam olmaksızın adresi tanımlamalıdır. Böylelikle kullanıcılar bütün sayfayı dinlemek zorunda kalmadan sayfalar arasında geçiş yapabilir. Ancak ‘tıklayın’ ifadesinden ibaret bir bağlantı adresi açılacak sayfa hakkında bilgi vermediği için yetersiz kalır. “Son haberler için tıklayın” ya da sadece “son haberler” daha iyi bir seçim olacaktır. Daha uzun bir tanım gerektiğinde başlık özniteliği eklenebilir.

Tanımlayıcı bağlantı adresleri ayrıca görme kabiliyeti olan kullanıcıların bir sonraki sayfaya hızla geçiş yapmasını da sağlar.

Alternatif mecranın olmayışı

Yalnızca görselleri tanımlamak hiçbir zaman yeterli değildir. Video, ses kaydı ya da (bazı kullanıcılarda bulunmayan) eklenti gerektiren herhangi bir mecra kullandığınızda alternatif bir versiyon sunmanız gerekir. Ses kayıtları için bir deşifre metni ya da videolar veya ses ve görüntünün eşzamanlı olduğu diğer mecralar için alt yazı alternatifleri konmalıdır.

İlk bakışta bu çok zor bir işlem gibi gözükebilir ancak castingwords.com gibi siteler çok uygun fiyatlara deşifre hizmeti sunuyor. Alt yazı oluşturma desteği sunan overstream.net gibi araçlar da mevcut.

Yalnızca Javascript kullanma problemi

Javascript internet sitelerinde gördüğümüz birçok etkileşim için kullanılabilen bir programlama dilidir. Açılır pencerelerden Google Maps gibi hizmetlere kadar Javascript son derece esneklik sağlar ve sıklıkla kullanılmaktadır.

Javascript’te erişim sorunu yoktur. Esasen W3C tarafından oluşturulmuş olup içerik sağlayıcısı HTML ve tasarım sağlayıcısı CSS ile birlikte yer alır ve davranış oluşturan dil görevi üstlenir. Sorun teknolojinin kendisinde değil, uygulamasında yer almaktadır.

Javascript herkesin erişiminde olan bir program dili olmayıp, uygulama şekline göre, özellikle arama motorları tarafından göz ardı edilebilmektedir. Javascript’in kapalı olduğu durumlarda da içeriğin tamamına erişim sağlanabilmesi önemlidir. En sık rastlanan sorun sayfalar arasında dolaşmak ve diğer bağlantı adreslerini oluşturmak için Javascript kullanılmasıdır. Javascript etkin olmadığında bu bağlantıları takip ederek içeriğe ulaşmak mümkün olmayacaktır. Aynı şekilde, Javascript’in engellenmesi durumunda, Javascript kullanılarak eklenen içeriğe erişim sağlanamaz.

Temel kural, içerik erişimi için yalnızca Javascript yöntemini kullanmamaktır.

Kullanıcı kontrollü metin

Boyut değişimine izin vermeyen metinler sık rastlanan bir diğer erişilebilirlik hatasıdır. Genelde başlıca tarayıcıların tamamı kullanıcıların herhangi bir internet sitesinde metin boyutunu ayarlamasına izin verir. Bu ayar, internet site sahipleri kullanıcıların görsel ihtiyaçlarını tahmin edemeyeceği için gerekmektedir. Görme problemleri olan kişiler metin boyutunu artırabilmelidir. Ancak bazı görme bozuklukları sınırlı bir görüş alanına daha küçük bir metin sığdırılmasını gerektirmektedir.

Tarayıcılar varsayılan bir ayar olarak bu işlevi sağlasa da birçok internet sitesi tasarımcısı bu işlevin etkinliğini kaldırmaktadır. Dürüst olmak gerekirse, bu etkinliği kaldırmak tembellikten başka bir şey değildir. Metin boyutunu sabit hale getiren tasarımcı, test yükünü hafifletir ancak başka somut bir fayda da sağlamaz. Kısacası, internet sitenizde metin boyutunun ayarlanabilir olmasını sağlayın.

Bu beş sorunu çözerek internet sitenizin erişilebilirliğini son derece yükseltmiş olacaksınız. Bu sorunların hiçbiri aşılması zor sorunlar olmayıp çok düşük seviyede maddi yatırım gerektirmektedir. Bu sorunları çözmeniz sayesinde site trafiğiniz ve sayfalarınızı sorunsuzca gezen ziyaretçi sayınız artacaktır.

Ha peki “Siz bu konularda neler yapıyorsunuz?” diye sorarsanız da, tüm bu erişilebilirlik konularını detaylıca analiz ettiğimiz ve bu analiz sonucunda da tamamen erişilebilir olmasını hedeflediğimiz çok güzel bir projeyi yakında sizlerle de paylaşacağız. Birazcık sabır 🙂