Makaleler

Erişilebilirlikte aria-label ve role kullanımı

Daha önce Erişilebilirlik için hızlı çözümler ve Erişim yoksa trafik de yok! yazılarımızda erişilebilirlikle ilgili çözümlerden bahsetmiştik. Bu yazımızda, HTML tarafında erişilebilirlikle ilgili daha güvenilir ve daha sağlam bir çözüm olan aria-label ve role kullanımından bahsedeceğiz.

Fatih Akgöze 09 Temmuz 2015

Erişilebilirlik, kullanıcı deneyiminin en önemli alanlarından bir tanesi. Bir arayüzün erişilebilirliğinin sağlanmasında, development sürecinde en önemli iş HTML’nin üzerine düşüyor. Çoğunlukla kullanılan ekran okuyucular için CSS veya JS’nin (bazı durumlar hariç) ne yaptığının çok bir önemi yok. Daha önce Erişilebilirlik için hızlı çözümler ve Erişim yoksa trafik de yok! yazılarımızda erişilebilirlikle ilgili çözümlerden bahsetmiştik. Bu yazımızda, HTML tarafında erişilebilirlikle ilgili daha güvenilir ve daha sağlam bir çözüm olan aria-label ve role kullanımından bahsedeceğim.

Arayüz geliştirme süreci, tasarlanan deneyimin, doğru ve planlandığı şekilde kullanıcıya aktarıldığı esas noktadır. Bu yüzden tasarlanan bütün sürecin sonunda etrafınızda tırnaklarını yiyerek sizi izleyen bir kitleyle karşılaşmanız muhtemel. Bu kitleyi görsel olarak tatmin edecek düzeyde bir çalışma ortaya koysanız da arka planda, özellikle de erişilebilirlik konusunda sorunlar oluşabilir. Eğer ki geliştirme sürecinizde, erişilebilirlikle ilgili standartlara uygunluğu önemsemeden çalışıyorsanız, bu durum tasarımı da etkilemediğinden erişilebilirlik açısından ortaya çıkan kötü sonuçlar gözden kaçabilir. Tabii bunu kimse anlamaz. Eğer böyle bir şeye dikkat etmiyorsanız siz de anlamazsınız.

Bir geliştirici olarak bu konuda savunduğum şey her zaman, erişilebilirliğin sağlanmasında en önemli görevin geliştiricilerin üzerine düştüğüdür. Çünkü, bunun için ekstra bir tasarım gücü harcanmamış olsa bile, çok küçük hareketlerle insanların hayatını etkileyebilirsiniz. Bunun, kullanıcı için ne kadar değerli olduğunu da tahmin edebilirsiniz.

Erişilebilir bir arayüz yaratabilmek için en çok söylenen şey, her yerde yazı kullanmaktır. Bu birçok problemi çözer. Peki erişilebilirliğin merkezinde neden yazı vardır?
Çünkü yazılar çok yönlü kullanılabilir, yorumlanabilir ve dönüştürülebilirler. Başka dillere çevrilebilirler, yazılımlar tarafından anlaşılabilirler ve tabii ki insanlar tarafından da kolaylıkla anlaşılabilirler.

Bu içerik ücretsiz!

Okumaya devam etmek ve SHERPA Blog okuru olmak için aşağıdakilerden birini seç.
Her hafta yenileri eklenen yüzlerce içeriğe ücretsiz ve sınırsız eriş.

Üye misin?
  • Sefa Can Demir

    Malesef ülkemiz de bu gibi konulara önem veren insan sayısı az. Özellikle konu Html ve Css olunca herkes profesyonel oluyor. Fakat W3 standartlarından bir kaç soru yöneltildiğinde sessizlik beliriyor. Her alanı div etiketi ile tanımlayıp, rollere önem vermeyen ve diğer tanımlayıcı etiketlerden haberdar olmayan Front-End geliştiriciler ile doldu taştı sektör. Bu tür insanlar için bir Html sayfa istenilen doğrultuda çalışıyorsa nasıl çalıştığının bir önemi olmuyor. Evet ilerledikleri yöntem onları sonuca ulaştırıyor olabilir fakat bahsettiğiniz gibi erişebilirlik, kullanılabilirlik, site içi seo vb. bir çok alan da sorunlara yol açıyor. Örnek vermek gerekirse; Arama motorlarının örümceklerinin algoritmaları W3 standartların da tasarlanıyor. Dolayısıyla bir makaleyi veya özeti article etiketi içerisin de tanımlamak yerine div etiketi ile tanımlarsak bu alanı arama motorunun örümceğine yanlış tanımlamış oluyoruz. Bu nedenle de site içi seo konusun da çuvallamış oluyoruz. Sizler gibi bunun bilincin de olan insanlara ihtiyacımızın olduğunu düşünüyorum. Üstelik bu farkındalığı yaymak adına böyle makaleler üretmek ve bilgiyi paylaşmak için gösterdiğiniz çabayı görünce daha da duygulanıyorum. Sherpa ekibine ve bu makale sayesin de içimi umutla dolduran size çok teşekkür ediyorum.

    • Fatih Akgöze

      Okuduğunuz için teşekkürler. Erişilebilirlik konusundaki bilinçlenme her geçen gün daha da artıyor. Son zamanlarda yazılımcılar tarafından düzenlenen etkinliklerde de yer bulmaya başladı ve bu konudaki farkındalık gitgide artıyor. Umarız erişilebilirlik standartları yazılım geliştirme süreçlerinde çok daha fazla önemsenir. Bu standartlarların dikkate alınmaması, engelli bireyler için çevrimiçi dünyasının sağladığı fırsat eşitliğinin önündeki en büyük engel.

İlgini çekebilir