“Design is a job”

Çünkü kitap bir teorisyenin değil, hem beyaz yakalı, hem de hissedar olarak tasarım pratisyenliği yapmış olan bir yazarın elinden çıkan “gerçek” hikayelerden ve alıntılardan oluşuyor. Diğer bir deyişle, kitabı tüketirken “Ey yazar… Yazdıkların güzel de bu süslü çözümler hep teori. O işler, gerçek hayatta öyle olmuyor.” diyemiyorsun 🙂 Eğer siz de aynı ya da benzer bir alanda çalışıyorsanız, kitabı okurken arada sırada kahkaha atarak güleceğiniz ve sizin de yazarla “ortak! anılar”ınız olduğunu fark edeceğinizi garanti edebilirim.

Ben niye böyle bir yazı kaleme alıyorum? 

Öncelikle kendim için… Ben de o “yazarak daha iyi öğrenenlerden”im. 

Sonrasında, ileride dönüp baktığımda, “Hah, bu kitap bu yüzden değerliydi.” diyebilmek için… 

Ayrıca, kitap içerisinde öyle güzel tümevarımlar ve “Ben de o durumda tam da bunu söylemek istiyordum ancak ya kelime dağarcığım el vermiyor ya da detayda boğuluyordum.” diye tanımladığım onlarca vaka tespit ettiğim için… 

Ve tabii ki bunları, belki “başka birilerine de faydası olur” diye kamusallaştırmak istediğim için… 

İşte kitaptan benim süzebildiklerim…

Türkçe çeviriyi bilinçli olarak biraz bükerek, benim ne anladığımı size daha iyi aktarabilecek şekilde yapmaya çalıştım.

Project Managers are not your mother. They may the project’s mother, but not yours. They’re not there to manage you, outside of how you fit into whatever project they’re managing. 

Proje yöneticileri anneniz değildir. Belki onları “projenin annesi” olarak düşünebiliriz ancak sizin anneniz olmadıkları kesin. Onların varlık sebepleri, sizin onların sorumlu oldukları projedeki uyumluluğunuzu yönetmek, sizi yönetmek değil.

Sanırım net 14 yıldır proje yönetiyor ya da yönetenleri yönetiyorum. İstisnasız, içerisinde bulunduğum her projede kendisine bebek bakıcılığı yapılmasından hoşlanan bir takım arkadaşım oldu. Bunca yıl ve örnek sonrasında tam da “Biz proje yöneticisine değil, projenin kendisine rapor veririz.” mantığını oturtabilmenin çok zor olduğu bir coğrafyada yaşadığımız çıkarımına varmışken, bu durumun coğrafi karakteristiklere bağlı olmadığını okuyabilmek içimi rahatlattı.

A good researcher will make you sure you’re not building houses with basements in a flood zone… Their job is not to tell you what to design; after all no researcher could have told Henry Ford that people wanted cars. But a good researcher could have told him that people enjoyed going faster. 

İyi bir araştırmacı, sizin sel bölgesinde bodrum katı olan evler yapmamanızı sağlar. Onların görevi, size ne tasarlayacağınızı söylemek değildir; hiçbir araştırmacının Henry Ford’a “insanların Ford’dan araba istediklerini” söyleyebileceklerini düşünmemeliyiz. Ancak iyi bir araştırmacının ona “insanların daha hızlı gitmek istediklerini” söyleyebilmiş olması muhtemeldir.

Belki biliyorsunuzdur; Henry Ford ile ilgili meşhur “Eğer insanlara ne istediklerini sorsaydım, ‘daha hızlı koşan atlar’ diye yanıt verirlerdi.” sözünün, kendisine ait olduğu hiçbir zaman doğrulanmadı. Bugüne kadar Steve Jobs’un da pazar araştırmalarına inanmadığına dair süregelen söylemlerin, onun araştırma çıktılarını görmezden gelmeyi tercih etmesine neden olan yüksek egosundan kaynaklandığını düşünmüşümdür. Özetle, yaratıcı zeka araştırmayı görmezden gelemez ancak araştırmanın ona “ne tasarlaması gerektiğini” söylemesini istemez. İyi bir araştırmacı da zaten asla o topa girmez. Araştırdığı evrenin ona ne söylediğini, tasarımcının tasarımını sunacağı insanla empati kurmasını da sağlayabilecek bir dille ona aktarması yeterli olacaktır. 

Research doesn’t tell you how to design but it tells you where to design.

Araştırmacı sana nasıl tasarlayacağını değil tasarımını nereye doğru yapman gerektiğini söyler.

Net. Araştırmacı ufuk açar. Yön gösterir. Yol değil. Nasıl’a girmez, nereye doğru bakman gerektiğini işaret eder.

The web is made of content. Design is what holds all that content in their place. You can’t build a container for something if you don’t know what size it is.

Web içerikten oluşur. Tasarım, işte o devasa içeriğin bir arada durmasını sağlamaktadır. Boyutunu bilmediğin bir şey için saklama kabı inşa edemezsin.

Monteiro’nun bu kitapta teşekkür ettiği kişiler arasında yer verdiği (muhtemelen yakın bir dostu da olan) Jeffrey Zeldman’ın “Tasarım içeriği takip eder. İçeriğin yokluğunda tasarım, ancak dekorasyondan ibarettir.” (hiç de utanmadan sınıflandıracağım) atasözü içeriğin tasarımla olan ilişkisini (bende) en net tanımlayan yönergedir. 6 yıldır SHERPA’da yürüttüğümüz tüm projelerde, (istisnasız her bir projede) içeriğin üzerine yeterince kafa patlatılmadan yola çıkmak durumunda kaldığımızda deneyim tasarımının inşa edilme sürecinin ne kadar sancılı olduğunu da bizzat yaşadım. 

En iyisini sona bıraktım…

Getting good at doing what you love means having the confidence to recognize what you know, the humility to recognize what you don’t, and the courage to extend our respect to those who make our faults more visible.

Sevdiğin işte iyi olmak, neyi bildiğin hakkında farkındalığa sahip olma özgüvenine, neyi bilmediğin hakkında gösterdiğin alçak gönüllülüğe ve başkalarının senin yanlışlarını görünür kılmaları durumunda, onlara saygı göstermeye devam edebilme cesaretine sahip olmakla mümkün olur. 

Kitabın Conclusion (Sonuç) bölümündeki sürpriz ve farkındalık da beni benden aldı. Söylemeden geçemeyeceğim…

İyi okumalar.