Bir başka şekilde ifade etmeye çalışırsak, bu amaçla yaratılan içeriğin temelinde marka bağımlılığı, sadakati yaratmak ve insanlar üzerinde markaya dair bir güven duygusu ve kalite algısı yaratmak olduğundan, yazının da bu doğrultuda, olabildiğince kaliteli olması gerekir. Ya da, bunu beklemek ya da okuyucunun böyle bir beklentisi olduğuna şahit olmak şaşırtıcı değildir. Bu da tam olarak, edebi sanatlar dahilinde ortaya konan yazılı eserlerde olduğu gibi, başlıkta adı geçen ve geçmeyen dil kuralları silsilesine uymakla gerçekleştirilebilir.
Profesyonellik algısı
Dijital içerik yaratımı ya da metin yazarlığı söz konusu olduğunda, yaratıcı konumundaki kişinin hakkında yazdığı duruma göre daha etkili bir iletişim stratejisi oluşturabilmek adına, elinde bulundurduğu dili dilediği şekilde eğip bükebilme imkanı, daha resmi ya da edebi hedefli yazıma göre oldukça fazladır. Bu bir gerçek.
Ancak, herhangi bir ‘business’ kaynaklı yazının temelindeki, profesyonellik algısı yaratma, mevcut profesyonelliği vurgulama ya da bozulduğu düşünülen bu algıyı düzeltme amaçları düşünüldüğünde, bu payın biraz daha daraldığını, daha doğrusu daralmasının oldukça faydalı olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü, her ne kadar keskin bir resmi yazın alanından bahsetmesek de, okuyucu ya da kullanıcı – müşteri – nezdinde komik duruma düşmenize neden olacak, ve böylece tüm itibarınızı sarsacak bariz hatalardan kaçınmanız gerekir.
Noktalama: Görünenin ardındaki güç
Dil bilgisi kurallarının ve inceliklerinin doğru kullanımı ile birlikte etkili yazımın temelinde yer alan kurallar toplamının ikincisi, noktalama işaretleri ve onların kullanımıdır. Amerikalı tarihçi ve önde gelen entelektüel Paul Robinson, noktalamanın yazı kalitesi üzerindeki etkisini, The Philosophy of Punctuation – Noktalamanın Felsefesi – isimli makalesinde şu sözlerle açıklar:
“Noktalamanın birincil görevi, kişinin anlatmak istediklerinin açıklığına ve netliğine katkıda bulunmaktır. İkincil olarak ise, olabildiğince görünmez olup, dikkati kendi üzerine çekmemek gibi bir görevi vardır.“
Yani Robinson, noktalamanın önemini vurgularken, durumun çift taraflı işlerliğine dikkat çekiyor. Noktalama, kendini görünmez kıldığı ölçüde önemlidir. Bu da doğru ve yerinde kullanım ile mümkündür.
Muğlaklık tehlikesine karşı
Süs olarak yerli yersiz kullanılan noktalama işaretleri hem anlama zarar verir, hem de dikkati manadan şekle çekerek, anlatılmak istenenin açıklığını ve netliğini zedeler. Noktalama kullanımı, yazının akışı ve organizasyonuyla doğrudan ilişkili olduğundan, söyleyeceklerinizin okuyucu tarafından ne kadar algılanacağını da direkt olarak etkiler. Yani, etki yalnızca kalite algısı ve beraberinde gelen güven ve sadakatle sınırlı değildir. Gramer ve noktalama, söylediğinizin, istediğiniz şekilde algılanıp algılanmayacağı konusunda da etkilidir. Hedef kitlenize göre oluşturduğunuz ve bu hedef kitleye uygun olarak sunduğunuz içeriğin boşa gitme ihtimalini düşürmek ve başarı potansiyelini yükseltmek için özen gösterilmesi gereken başat faktörlerden ikisidir bu sözünü ettiklerimiz.
Bu yazı, dil bilgisi ve noktalama konusunda yapılan yanlışlıklar ve bunların doğruları ile ilgili değil. O yüzden, bu konuda sözü fazla uzatma niyetinde değilim. Ancak, yukarıda sözü edilen tehlikelerden uzak durmanıza yardımcı olmak adına, sıklıkla karşılaşılan kimi hatalara ve bunların doğrulamalarına göz atmakta fayda var.
- Noktalama işaretiyle öncesinde yer alan kelime arasında boşluk bırakılmaz.
- Noktalama işaretlerinden sonra boşluk bırakılır. Virgül, noktalı virgül gibi cümleyi sonlandırma amaçlı olmayan noktalama işaretlerinden sonra, özel isim söz konusu olmadığı takdirde, cümlenin devam eden kısmı küçük harfle, kaldığı yerden devam eder. Nokta, ünlem, üç nokta gibi cümleyi sonlandırmaya yönelik noktalama işaretlerinden sonra gelen cümleler ise, yeni başlayan cümle yapısına uygun olarak büyük harfle başlar.
- Üç nokta kullanımından sonra boşluk bırakmamak sık rastlanan hatalardan biridir. Uzun ve bol noktalı olduğundan sanki tekrardan boşluk bırakmaya gerek yokmuş gibi görünse de, üç noktanın ardından da tüm noktalama işaretlerinde olduğu gibi boşluk bırakılmalıdır.
- Parantezin içerisinde boşluk bırakılmaz ancak, öncesinde ve sonrasında her durumda bir boşluk bırakılır.
- Virgülü yalnızca gerektiği yerde ve bilinçli biçimde kullanmak son derece önemlidir. Çok spesifik bir kullanım alanı olmadığından, kafaya göre kullanıma ve istismara en açık noktalama işaretinin virgül olduğunu söylenebilir. Bundan kaçınmak ve yazıyı gereksiz virgüller yani duraklamalarla doldurmamak, yazının olası akıcılık problemlerinden kurtulması için oldukça faydalı olacaktır.
Ya hata yaparsak?
Tüm bunlardan bahsettikten sonra, hata yapma payı ile ilgili aklınıza takılanlar olabilir. Edebiyat amaçlı yazılanlarda olduğu gibi, pazarlama eksenli yazılan parçalarda da, hata yapma lüksünüz tabii ki mevcut. Özellikle, aşırı yüklenme durumlarında hata yapma ihtimaliniz oldukça yüksek denebilir. Önemli olan, dijitalin sürekli olarak değiştirilebilirliğinden ve güncellenebilirliğinden de faydalanarak, bunları haberdar olduğunuz andan itibaren geri dönerek değiştirmek. Bu hem antrenman şansı vererek, gelişmenizi arttıracak ve ileriki dönemlerde hata yapma ihtimalinizi düşürecek, hem de daha iyisi için ortaya koyduğunuz çaba, tüketici gözünde yerinizi pekiştirecektir. Yani, olabildiğince az hata yapmak ne kadar önemliyse, yapılan hatanın peşine düşüp mümkün olduğunca onu düzeltmek de bir o kadar önemlidir.
“Noktalama işaretlerinden sonra boşluk bırakılır ve ardından gelen cümle her zaman büyük harfle başlar.”
Yanlış. Doğrusu eksik. “Noktalama” işaretlerinin ardından gelen cümle “her zaman büyük harfle başlamaz.” Noktalı virgül, virgül, parantez gibi noktalama işaretlerinden sonra “devam eden” cümle unsurları veya “başlayan” cümle büyük harfle başlamaz. Küçük harfle devam eder. Nokta, ünlem, üç nokta gibi noktalama işaretlerinden sonra başlayan cümle ise büyük harfle başlar.
İlginiz için çok teşekkürler Ozan Bey. Noktalama işaretinin ardından gelen cümlenin durumuyla ilgili eksik kalmış olan kısmı, düzeltmenizin ışığında güncelledik. İyi okumalar.