Web sitelerindeki formlar, kullanıcı - arayüz etkileşimi açısından, deneyimin en önemli adımlarından bir tanesi. Formlardaki en can sıkıcı iş ise, spam gönderimlerinin kontrol altına alınması. Bu amaçla kullanılan captcha'ların, kullanıcı ve kullanıcı deneyimin için bir kabus haline gelmesinin önüne nasıl geçebiliriz?
Web sitelerindeki formlar, kullanıcı – arayüz etkileşimi açısından, deneyimin en önemli adımlarından bir tanesi. Formlardaki en can sıkıcı iş ise, spam gönderimlerinin kontrol altına alınması. Bunun için kullanılan ‘Captcha’, spam gönderimlerinin engellenmesi konusunda çok sık kullanılan bir yöntem ancak kullanıcılar için tam bir kabus. Biz de, spam’lerin engellenmesi konusunda, kullanıcı deneyimi açısından Captcha alternatiflerini sizin için derledik.
Formlar, aslında kullanıcıların hiç de kullanmak istemediği alanlardır. Bir arayüz tasarımı yaparken de, tasarımcıların daha iyi bir deneyim sunmak için en çok düşündükleri noktadır. İnsanların size o formlarda kendi bilgilerini yazmalarını istersiniz ama size ne kadar bilgi vermeye tahammülleri olduğunu sadece tahmin edebilirsiniz. Bu noktada da, sormanız gereken bir çok soru karşınıza çıkar. Formlarla ilgili bu kadar soruna çözüm bulduktan sonra, karşınıza CAPTCHAproblemi çıkar.
Captcha kullanımı, formlardaki spam gönderileri engellemenin en bilinen yoludur. Ancak kullanıcı deneyimi açısından çok kötü sonuçlar ortaya çıkarabilir. Anlaşılmaz yazıları okuyabilmek için çivi yazısı uzmanlığına ihtiyaç duyabilirsiniz. Captcha alternatiflerinden önce, kullanıcıların captcha ile ilgili başlıca sıkıntılarına bakalım.
Bu içerik ücretsiz!
Okumaya devam etmek ve SHERPA Blog okuru olmak için aşağıdakilerden birini seç. Her hafta yenileri eklenen yüzlerce içeriğe ücretsiz ve sınırsız eriş.
Captcha’nın amacı bilgisayar ile insanların davranışlarının ayırt edilmesidir ve daha çok bu ayrımı yapmanın en zor olduğu web ortamında kullanılmaktadır. Ancak, bu durum bazen o kadar içinden çıkılmaz bir hale geliyor ki, yazıyı doğru bir şekilde ayırt edebilmeniz neredeyse imkansız oluyor. Bir de, Latin alfabesine ait karakterlerleri içermeyen diller söz konusu olduğunda, işler iyice içinde çıkılmaz bir hal alıyor. Çoğu zaman, bir iki kere hatalı kod yazdığınızda o sırada yazdığınız işlemin iptal olması gibi daha sinir bozucu durumlar da ortaya çıkabiliyor.
Erişilebilirlik ile ilgili çözümlerin yetersiz olması
Görme engelli kişiler için bu harf ve sayıları yazmak zaten imkansız, sınırlı görme yeteneğine sahip insanlar içinse harfleri ve sayıları ayırt edip okuyabilmek çok daha zor. Erişilebilirlik konusunda, captcha’da genellikle sesli komutlar kullanılıyor ancak o durumlarda da bazen sesli yönlendirme çok kötü çalışabiliyor. Kullanıcı captcha’yı sesli komutu kullanarak geçemediğinde de yapabileceği başka bir şey kalmıyor.
Gerçek kullanıcılar için gereksiz bir bariyer oluşturması
Form doldurmak insanların çok da hoşuna giden bir faaliyet değil. Hele ki, formun gereğinden fazla uzun olduğu durumlarda, bu zorunluluk çok daha can sıkıcı olabiliyor. Bir de, insanları, aslında hiç de onu ilgilendirmeyen spam problemleriniz yüzünden captcha koduyla uğraştırmak, kullanıcı için hiç de hoş olmayan bir durum.
Bu üç problemi göz önüne aldığınızda, klasik captcha kodundan öte yeni alternatifler deneme ihtiyacı ortaya çıkıyor. Kullanıcıların deneyimini kötü yönde etkilemeyecek, hatta onların farkında bile olmayacağı yöntemlerle gerçek kullanıcılarla robotları birbirinden ayırarak, spam iletileri engelleme yöntemlerine bakacağız.
Gamification (Oyunlaştırma) yöntemi
Oyunlaştırma teknikleriyle oluşturulmuş captcha kodları, kullanıcıların daha çok ilgisini çekebilir ve bu deneyim onlar için daha az can sıkıcı olabilir. Biraz da dikkat dağınıklığı oluşturarak bu sıkıcı durumu atlatmalarını sağlayabilirsiniz. Gamification captcha kodlarıyla ilgili Are You Human ve Sweet Captcha yı kullanabilirsiniz.
Basit sorular ve matematiksel işlemler
Kullanıcıların kolaylıkla cevaplayabilecekleri, matematiksel sorular sorarak kullanıcıların bu aşamayı daha basit bir şekilde atlatmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için, çoğu zaman herhangi bir eklentiyle uğraşmanıza gerek kalmaz ancak yine de spam gönderecek sistemlerin bunu algılaması ihtimalinden koruyacak bir şeyler geliştirmeniz gerekmektedir. Basit sorular kullanırken dikkatli olmalısınız. Kendi dilinizde anlamlı olan sorular farklı dillerde daha anlamsız olabilirler. Soruların genel cevapları olmasına ve kolay anlaşılmasına dikkat etmeniz gerekir.
Her ne kadar iki yöntem de anlaşılır olsa da, kullanıcılarınıza neden bu soruları sorduğunuzu doğru bir şekilde açıklamalısınız. Çünkü, bu soruların, size sordukları veya sizden talep ettikleri konu ile hiçbir ilgisi olmadığını, bu yüzden onları şaşırttığını unutmayın.
Form gönderim aksiyonlarını değiştirmek
Form gönderimlerinden, butona tıklayıp forma gönderme aksiyonu yerine, alternatif olarak swipe ve ya drag & drop hareketleriyle gönderim yapmak gibi, botların kullanamayacağı yöntemler, robotların kullanamayacağı form gönderim aksiyonları oluşturabilirsiniz. Bu fonksiyonlar sayesinde, spam’lerin form gönderimini engelleyebilirsiniz. Spam maillerin gelmesi konusunda bu yöntemin ne kadar güvenilir olacağıyla ilgili bazı şüpheler var. Web sitemizdeki eski formumuz bu şekilde kullanmıştık. Spam postalarla ilgili bir problem olmamıştı.
Checkbox kontrolü
Şu an Google taarfından da Recaptcha’dan sonra kullanılmaya başlanan bu yöntemle, sadece bir checkbox’ı işaretlemeniz yeterli oluyor. Kullanım olarak çok kolay bir yöntem. Yine burada da, kullanıcıdan neden böyle bir şey yapmasını istediğimizi açıklayabilmemiz gerekiyor. Çünkü, yazan metin okurken bile çok komik geliyor. “Ben bir robot değilim.” Bunu ispatlamama ne gerek var ki. 🙂
Honeypot yöntemi
Honeypot, bir sistemdeki robotları tespit etmek için hazırlanan tuzak anlamında kullanılan bir terimdir. (Bkz. Wikipedia). Honeypot, form üzerinde gizli bir input – veri giriş – alanı ekleyerek spam kontrolü sağlar. Kullanıcılar, bu alanı göremezler ancak spam botları bu alanı da dikkate alarak doldururlar. Bu alanın dolu olması, formun bir spam robotu tarafından doldurulduğunu gösterir ve form gönderilmez. Mesaj, spam olarak işaretlenir.
Zaman sınırlamalı formlar
Bir kullanıcının bir formu doldurması doğal olarak belli bir süre alır. Ancak botlar bir formu olanaksız derecede hızlı bir şekilde doldurabilirler. Bu kadar hızlı sürede doldurulan formların gönderimini engellemek için bir düzenleme yaptığınızda, kullanıcılarınızın farkına varmayacağı bir spam kontrol mekanizması eklemiş olursunuz.
Form deneyimi, bir arayüzün en önemli parçasıdır. Doğal olarak kullanıcılarınıza bu kadar yakın olduğunuz bir anı etkileyebilecek her türlü kötü etkeni de ortadan kaldırmanız gerekir. Yukarıdaki yöntemlerin tümü sizi spam postalardan koruyabilirler, ancak deneyimi etkileyecek noktalarda dikkat etmeyi unutmayın. Yine de, en iyi yöntem kullanıcılarınıza fark ettirmeden yapılacak kontrollerdir. Honeypot ve zaman sınırlamılı form oluşturma yöntemleri mevcut yöntemler arasında en etkilisi olarak görnüyor. Bu yöntemlerle, hem spam postaları engelleyebilir, hem de kullanıcılarınıza daha iyi bir deneyim yaşatmış olursunuz.
