Kullanım ekseninde tırnaklı/tırnaksız fontlar

Tırnaklı ve tırnaksız yazı tipleri okunabilirlik, tutarlılık gibi konular bağlamında karşılaştırılmaya devam ediyor fakat işin gerçeği şu ki, ikisinin de kullanım olarak yeri ve zamanı var. Bu ikisinin tarihi ve terminolojisi üzerine daha fazla bilgi sahibi olmak, bunların benzerliklerini, farklılıklarını ve ikisini projelerinizde nasıl bir araya getirebileceğinizi anlamanızı kolaylaştıracaktır.

Önce bahse konu olanları kısaca özetleyelim;

Tırnaksız yazı tipi (sans serif)

Ana özelliği harflerin uç kısımlarında tırnak, çengel, çentik, çıkıntı gibi yapıların olmamasıdır ve bu sayede en üst seviyede estetik sağlanmış olur. Ancak çok uzun yazılarda, okuyucu konsantre oldukça yazıların sanki birbirine geçtiğini hisseder ve gözler çok çabuk yorulur. Bu gruptaki fontlar daha çok levhalar, başlıklar, kısa çocuk kitapları gibi kısa ve estetik kaygısı yüksek yerlerde kullanılır.

Tırnaklı yazı tipi (serif)

Tırnaklı yazı tipleri ise çok yaygın olarak kitaplarda ve ansiklopedilerde halen kullanılmaktadır. Ne kadar az görsek de, daha çok blog post’lar da kullanılmakta olup, yavaş yavaş dijital dünyayı hem okunabilirlik etkeninde hem de şık tasarımlar bağlamında güzelleştirmeye devam etmektedir.

Sağladığı en büyük fayda gözleri yormaması ve anlaşılır olmasıdır. Harf uçlarına eklenmiş çıkıntılar, harfleri daha belirgin ve anlaşılır kılmaktadır ve bu sayede gözler bir harfi tam görebilmek ve beyne iletebilmek için çok daha az vakit harcamakta ve sonuç olarak daha geç yorulmaktadır.

Nerede, nasıl kullanılmalı?

Bu noktada konuya, okunabilirliğin, kullanılabilirlik bağlamında sunulan etmenlerin başında geldiğini akılda tutarak bakmakta yarar var.

En yaygın şekilde kullanılan tırnaksız yazı yüzlerinin, genel olarak hem başlık hem de içerik metinlerinde kullanıldığını görüyoruz.

Tırnaklı ve tırnaksız yazı yüzleri, aynı anda farklı amaçlar için de kullanılabilir. Örneğin; başlık ve içerik metni ikilisi ya da başlık ve alt başlık ikilisi gibi.

Tırnaklı ve tırnaksız her 2 yazı tipini alt alta kullanmak biraz zor, ama bu noktalara özen göstererek okunabilirliği arttırabilir ve şık tasarımlar yaratmada verim alabiliriz.

İki yazı tipi için bir sınır belirleyin.

Tek tırnaklı ve tek tırnaksız ya da iki tırnaklı ve iki tırnaksız kullanarak her ikisi için bir denge ve sınır belirleyin. İkiden fazla yazı tipi kullanmanız rahatsız edici olabilir ama bu şekilde okunabilirliği ve kullanıcının metne odaklanmasını sağlayabilirsiniz.

Birbirini tamamlayan yazı tipi seçin.

Okuyucunuz ne yazdığınıza daha fazla odaklanmak istediğinden, yazı tiplerine gereksiz vurgu yüklemekten kaçının. Bunun en iyi yolu, yalnızca biri dikkat çekecek şekilde, birbiriyle aynı moda sahip tipleri kullanmaktır.

Aynı türden yazı tiplerini seçerken, kontrast oluşturduğundan emin olun.

Başlık için daha göz alıcı bir seçim yaptıysanız, yazının kalanını daha sade bırakın. Başlıkta daha bastırılmış bir seçim yaptıysanız, yazının okunabilirliğini arttırmak için, gövde de daha dikkat çekici bir seçim yapın.

Gruplandırmalar

Tırnaklı tipler genel olarak, ‘Old Style, Transitional, Modern and Slab’ şeklinde dört ana grupta toplanırken, tırnaksızlar şu üç ana başlıkta toplanabilir: Humanist sans, Transitional sans and Geometric sans.

Her sınıflandırma dahilinde, tipler, vuruş kontrastı ya da belli karakterlerin gölge durumları gibi konularda benzer özellikler gösterirler. Sınıflandırmalara genel bir bakış için, bu yararlı sınıflandırma tablosuna bakınız.

Tırnaklı yazı tipleri

Old Style

Old Style yazı karakterinin belirleyici özellikleri;

Küçük “e” üzerine eğimli kol, enine bağlantı
Küçük x-yüksekliği
Kontur genişliğine az miktar varyasyon (kalın ve ince vuruşları arasındaki düşük kontrast)
Sayfanın rengine göre koyu renk