Alışveriş sepetiniz şu an boş
Tüm eğitimlere göz atarak ilgi duyduklarını sepetine ekleyebilirsin.
Makaleler
Bağıntı şeması (Affinity diagram) nedir ve ne işe yarar?
Çok sayıda ve çok çeşitli veriyi gruplayarak ve paketleyerek işlemenizi sağlayan bir yöntem var: Bağıntı şemaları oluşturmak.
Diyelim ki, bir proje ya da ürün üzerinde çalışıyorsunuz ve önününüzde anlamlı çıkarımlar yapmanız için sizi bekleyen farklı kaynaklardan beslenmiş farklı türlerde karmakarışık veriler var. Bu kadar çok sayıda ve çok çeşitli veriyi gruplayarak ve paketleyerek işlemenizi sağlayan bir yöntem var: Bağıntı şemaları oluşturmak.
Bu yazımızda, bağıntı şemasının ne anlama geldiğine ve nasıl bağıntı şeması oluşturabileceğimize göz atacağız.
Bu içerik ücretsiz!
Okumaya devam etmek ve SHERPA Blog okuru olmak için aşağıdakilerden birini seç.
Her hafta yenileri eklenen yüzlerce içeriğe ücretsiz ve sınırsız eriş.
Bu makale, Interaction Design Foundation'ın izniyle, Affinity Diagrams – Learn How to Cluster and Bundle Ideas and Facts başlıklı makaleden Türkçeye çevrilmiştir.
Bağıntı şemaları; olgular, etnografik araştırmalar, ürün geliştirirken ortaya çıkan fikirler, kullanıcı görüşleri, kullanıcı ihtiyaçları ve analizleri gibi karışık verilere sahip olduğunuz tüm alanlarda, tüm verilerinizi anlamanıza yardımcı olacak harika bir yöntemdir. Bağıntı şemaları, bilgi gruplama ve paketleme ile ilgili en yararlı yöntemlerden biridir. Bu nedenle, tasarım süreçlerinin birçok aşamasında olduğu gibi tasarım bağlamının dışında da kullanılır.
Neden bağıntı şeması?
Bağıntı şeması; büyük miktarda toplanan verileri, birbirleri ile ilişkilerine dayanan gruplara veya temalara ayırarak düzenlemenize yardımcı olabilecek bir yöntemdir. Araştırma sırasında toplanan verileri veya beyin fırtınaları sırasında oluşturulan fikirleri gruplamak için mükemmeldir.
Bu yöntem, Stanford d.school tarafından “Space Saturate and Group” olarak da adlandırılır. Saturate (doyurmak) terimi bir bilgi duvarı oluşturmak için space (alan), yani belirli bir alanın resim ve notlarla doldurulmasıdır. Group (grup) oluşturma işlemi ise, bir sonraki problem tanımlama sürecine bilgi sağlanması ve bilgi duvarının daha kullanışlı hale getirilmesi için birbirine benzeyen verilerin bir araya getirilmesidir. Sonrasında, tek tek öğeler arasındaki noktaları çizgiler ile birleştirerek yeni ve daha derin içgörüler edinebilirsiniz. Bu içgörüler ile problemleri doğru bir şekilde tanımlayabilir ve çözümler için potansiyel fikirler geliştirebilirsiniz. Başka bir deyişle, analizden senteze doğru giden bir yöntemdir.
Verilerin post-it üzerinde canlandığını görmek ve duvar üzerine taşımak, tasarım ekibinin yalnızca kendi bulgularına değil, diğer takım üyelerinin bulgularının içine de daha rahat dalmasını sağlar. Ayrıca ortaya çıkan, birbirleri ile bağlantılı bulguları ve içgörüleri diğer takım üyeleri ile paylaşırken daha kapsamlı değerlendirmeye olanak sağlar.
Bağıntı şeması nasıl oluşturulur?
- Post-it’lerinizi oluşturun
Toplanan veriler, belgelendirilmiş olgular, çizimler, fikirler ve gözlemleri post-it’lere, kartlara veya kağıt parçalarına yerleştirin. Bunların hepsini duvar, beyaz tahta veya herhangi bir yazı tahtasına yapıştırın. Benzer tema, grup ve şablon kümeleri oluşturmak için yapışkan post-it’ler kullanılması tasarım ekibinin duvardaki bilgileri kolayca parçalamasına ve etrafta hareket ettirmesine yardımcı olur.
- İlk post-it’i yerleştirin
İlk post-it’i alın ve bunu ilk grubun ilk post-it’i olarak belirleyin.
- Sıradaki post-it’i değerlendirin
Sıradaki kağıdı elinize alın ve bu kağıdın, grup oluşturduğunuz ilk kağıt ile benzer olup olmadığına karar verin. Sonrasında bu kağıdı ya ilk oluşturduğunuz gruba ya da kendi grubuna yerleştirin.
- Benzerlikleri bulun
Diğer kağıtları aynı şekilde teker teker değerlendirerek benzer fikirleri bir araya getirin ve oluşturduğunuz gruplara uymayanlar için yeni gruplar yaratın.
- Gruplardaki en iyi unsurları ayrıştırın
Artık 3-10 gruba sahip olmalısınız ve bu kümelerin en iyi unsurları hakkında konuşmanızın zamanı geldi.
- Gruplara isim verin
Bir bilgi yapısı oluşturmanıza ve temaları keşfetmenize yardımcı olması için kümelere isim verin.
- Önem derecelerine göre sıralayın
Kümeleri önem derecesine göre sıralayın. Sıralamaya başlamadan önce sıralamayı hangi değerler, motivasyonlar ve önceliklere göre belirlemeniz gerektiğini iyi düşünün: Bu önem derecesini belirleyen kriterler kullanıcının öncelikleri, motivasyonları ve değerli mi; yoksa firmanın mı, pazarın mı ya da sizin mi? Hangisine daha çok önem vermelisiniz? Belki bazı durumlarda aynı bilgiler ile kullanıcılar için ayrı ve pazar için ayrı sıralama yapmak size farklı içgörüler sağlayabilir.
- Çizgiler çizerek bağlantıları görselleştirin
İlişkili olan kümeler veya kağıtlar arasında çizgiler ile bağlantı kurun. Kümeler ve içinde bulunan kağıtların diğer parçalarla olan ilişkilerini görmenize yardımcı olur.
- Tekrar gözden geçirin
Bu adıma kadar kadar sentezlediğiniz kısmı tanımlayın: Topladığınız içgörüleri, kullanıcı ihtiyaçlarını, acı noktalarını veya henüz değinmediğiniz gözünüzden kaçmış noktaları bulmaya çalışın.
- Uygulama adımlarını tanımlayın
Son aşamada ise benzer fikirleri tespit etmek veya tanımlamak yerine, düzenleyip toparladığınız ve anlaşılmış noktaların uygulamaya dönüştürülmesine odaklanın.
Bağıntı şeması şablonu
Sizin ve takımınızın kılavuz olarak kullanabileceği bağıntı şeması şablonunu buradan indirebilir ve yazdırabilirsiniz.
Bağıntı şeması; herhangi bir açıklaması olmayan ve kaos içindeki bilgileri, isimlendirilmiş gruplar halinde hiyerarşik düzene sokmanıza ve kurduğunuz bağlantılar ile elinizdeki karmaşık bilgilerden en iyi içgörüleri, ihtiyaçları ve sorunları çıkarmanıza yardımcı olur.
Özetle;
Bağıntı şeması geniş bilgi setleri, olgular, etnografik araştırmalar, fikirler, kullanıcı görüşleri, kullanıcı ihtiyaçları, içgörüler, tasarım sorunları gibi konularda, bilgilerin bir araya getirilerek kümelendirilmesine ve bilgi kümeleri arasındaki ilişkileri isimlendirmenize, derecelendirilmenize ve anlamanıza yardımcı olur. Bu açıkladığımız yöntemi adım adım uyguladığınızda elinizdeki bilgiler hakkında şaşırtıcı ve açık bir şekilde genel bakış oluşturabilir ve bulgularınızı sentezleyebilirsiniz. Bu çalışmanın sonunda; önemli içgörüleri, kullanıcı ihtiyaçlarını, acı noktalarını ve önceden farketmediğiniz boşlukları özetlemeyi veya raporlamayı unutmayın. Bunu yaptıktan sonra, düzenleyip toparladığınız ve anlaşılmış noktaların uygulamaya dönüştürülmesine odaklanın.
Referanslar
- IDEO.org, Bundle Ideas
- Chris Gielow, Affinity Mapping Timelapse