Tipografi savaşları: Başlıkları büyük harfle mi küçük harfle mi yazmalı?
Bir uygulama veya web sitesi için içerik üretirken başlıklarda büyük harf kullanmayı tercih etmek, küçük bir konu gibi görünse de aslında önemli bir karardır. Çünkü büyük harf kullanımı okunabilirliği, anlaşılırlığı ve kullanılabilirliği etkiler. Dolayısıyla, sunduğunuz kullanıcı deneyimini ve sonuç olarak insanların markanızı nasıl algıladığını da.
Bir uygulama veya web sitesi için içerik üretirken başlıklarda büyük harf kullanmayı tercih etmek, küçük bir konu gibi görünse de aslında önemli bir karardır. Çünkü büyük harf kullanımı; okunabilirliği, anlaşılırlığı ve kullanılabilirliği etkiler. Dolayısıyla, sunduğunuz kullanıcı deneyimini ve insanların markanızı nasıl algıladığını da.
İki popüler yaklaşım
Bugün çoğu ürün ve web sitesinde, başlık yazımında 2 yaklaşım öne çıkar:
1) Title case: Başlıktaki tüm kelimelerin baş harflerinin büyük yazılması. Örneğin; Başlık Yazımında Büyük Harf Kullanımı Markanızla İlgili Ne Söylüyor?
2) Sentence case: Başlıkta sadece ilk kelimenin baş harfinin büyük yazılması. Örneğin; Başlık yazımında büyük harf kullanımı markanızla ilgili ne söylüyor?
Her iki yaklaşımın da hem avantajları hem de dezavantajları bulunur. Marka dili bağlamında hangi yaklaşımın benimseneceği ise önemli bir iş kararıdır. Örneğin; bir Apple kullanıcısıysanız, ürünlerinde çokça “title case” kullanımı görürsünüz. Çünkü Apple’ın tasarım yönergeleri; bildirim başlıkları, menü öğeleri ve butonlar dahil olmak üzere birçok kullanıcı arayüzü öğesi için bu yaklaşımı önerir. Ancak bir Google kullanıcısıysanız, ürünlerinde “sentence case” yaklaşımını görürsünüz. Bunun nedeni de yine, Google’ın tasarım yönergelerinin neredeyse her şey için bu yaklaşımı önermesidir.
Bu içerik ücretsiz!
Okumaya devam etmek ve SHERPA Blog okuru olmak için aşağıdakilerden birini seç. Her hafta yenileri eklenen yüzlerce içeriğe ücretsiz ve sınırsız eriş.
Markanız için hangi yaklaşımın doğru olduğuna, her iki kullanımın sunduğu avantajları ve dezavantajları inceleyerek karar vermenizde fayda var. Bununla birlikte, hangi yaklaşımın, nasıl bir kişiliği somutlaştırdığına ve bu kişiliğin marka iletişimi stratejinizle ne derece tutarlılık gösterdiğine de dikkat etmelisiniz.
Title case yaklaşımının avantajları neler?
Öncelikle, neden “title case” yaklaşımıyla ilerlemek isteyebileceğinizi görelim.
1. Daha fazla simetri: Bazı markalar başlık yazımında “title case” yaklaşımını daha simetrik bir görünüm sunması nedeniyle tercih eder. Cümleler kısa olduğu sürece, bu yaklaşım kelimelere güzel bir görsel ritim sağlar.
Simetride bir güzellik var ve bazen bu, bir tasarımcı ya da yazarın başlık yazımında “sentence case” yerine “title case” yaklaşımını tercih etmesi için yeterince iyi bir sebep olabilir.
2. Daha fazla görsel estetik: Görsel estetik, “title case” yaklaşımının tercih edilmesi gerektiğini söylemenin süslü bir yoludur. Büyük yazılan harfler, başlığı daha fazla vurgulayarak “yukarı kaldırılmış” eller ( 🙌 ) gibi davranır. Bu yaklaşım, yazı tipi stilleri dengelenemediğinde özellikle kullanışlıdır. Başlığın gövde metninden ayırt edilmesine yardımcı olur.
3. Ağırbaşlı bir marka dili: “Ağırbaşlı” kelimesi gibi, “title case” yaklaşımı da kelimelere resmiyet ve önem duygusu verir. New York Times ve Turkiye.gov.tr gibi siteler öncelikli olarak bu yaklaşımı tercih eder. Bu bir nevi, “Profesyonel, ciddi ve resmiyim.” demektir.
“Title case” yaklaşımı, kelimelere takım elbise giydirmek gibidir. Bazı markalar, kelimelerinin “iş” anlamına geldiğinin vurgulanmasını isteyebilir. Örneğin; güvenlik işindeki bir marka için “title case” yaklaşımı, “sentence case” yaklaşımına kıyasla profesyonel ve güvenilir hissettirme olasılığını daha da artırır.
Sentence case yaklaşımının avantajları neler?
Şimdi de, ürün ya da web sitenizde neden “sentence case” yaklaşımı ile ilerlemeyi tercih edebileceğinizi görelim.
1. Daha fazla okunabilirlik: Bu yaklaşımı tercih etmenin en büyük nedeni, özellikle uzun metinlerin daha kolay okumasını sağlamasıdır: Uzun Ve Tüm Kelimelerinin İlk Harfleri Büyük Yazılan Bir Başlığı Okumak Sizce Ne Kadar Kolay Olabilir?
İşte bu nedenle, aşağıdaki gibi okunurluğu düşük bir başlığın, Apple’ın tasarım yönergelerine basitlik ve sadelik bağlamında tezat oluşturmasına rağmen iOS da yer alması şaşırtıcı:
2. Dostane bir marka dili: Nasıl ki “title case” yaklaşımı resmi ve ciddi görünüyorsa, “sentence case” yaklaşımı da bir o kadar rahat ve arkadaşça görünür. Eğer markanızın doğal ve ulaşılabilir (erişilebilir) olarak algılanmasını istiyorsanız, “sentence case” yaklaşımını tercih etmelisiniz. Markanızın dili (brand voice) sizi rakiplerinizden ayıran önemli bir araçtır.
3. Özel isimleri ya da özel bir anlamda kullanılan isimleri daha görünür kılma imkanı: “Sentence case” yaklaşımı, özel isim ya da özel anlamda kullanılan bir ismin bulunduğu cümleleri doğru okumayı ve anlamayı kolaylaştırır. Özel isimler; kişi adı, şehir isimleri veya marka ya da ürün isimleri gibi, her zaman büyük harfle yazılan kelimeler ya da kelime öbekleridir.
Günümüzde birçok şirket, ürün ve hizmetlerinin isimlerini, metin içinde kolaylıkla ayırt edilecek şekilde — bu kelimenin ya da kelime öbeğinin özel bir anlamı olduğunu vurgulayan bir yaklaşımla yazıyor. Dolayısıyla, örneğin; tüm butonlarda “title case” yaklaşımını kullanmanız, aksiyon çağrısının ürün özellikleriyle karıştırılmasına neden olabilir ve dolayısıyla kullanılabilirliği etkileyebilir.
4. Daha kolay anlatma imkanı: Son olarak, “sentence case” yaklaşımı içerik üretim süreçleri açısından daha avantajlıdır. Google’ın ilk UX Writer’ı Sue Factor’a göre Google’ın “sentence case” yaklaşımını tercih etmesinin başlıca nedenlerinden biri, bu yaklaşımı yazarlara, tasarımcılara ve mühendislere açıklamanın daha kolay olmasıdır. Bir ürün arayüzü için üretilen herhangi bir başlık, üretim sürecindeki çıktılarda (içerik haritası vb.) her zaman düşünüldüğü kadar açık olmayabilir. Örneğin; bir sekme adı bir başlık mıdır? Peki, bir onay mesajının veya ayarlara ilişkin bir onay kutusunun başlığı nasıl yazılmalıdır?
Diğer taraftan “title case” yaklaşımı, içerik üretim süreçleri açısından çeşitli sıkıntılar yaratır. Örneğin; edatlar ve bağlaçlar yazılırken bu kelimeler küçük harfle mi başlatılmalıdır? İngilizce içeriklerde bulunan “the” ya da “an” gibi kelimeler nasıl yazılmalıdır? Hangi stil rehberinin takip edildiğine bağlı olarak, “title case” yaklaşımın kuralları farklılık gösterebilir.
Ürününüz veya web siteniz için birden fazla kişi içerik üretiyorsa, “title case” yaklaşımına göre yazarken tüm kuralların hatırlanamaması olasıdır. Bu karışıklık, her yerde yalnızca “sentence case” yaklaşımı tercih edilerek önlenebilir. Çünkü bu yaklaşımla yazmanın sadece bir yolu vardır ve sorun çıkması oldukça düşük bir ihtimaldir.
Başlık yazımında diğer yaklaşımlar
“Title case” ve “sentence case”, başlık yazımına ilişkin en popüler iki yaklaşımdır ancak; kesinlikle bu konudaki tek seçenek değiller. Örneğin; Microsoft, Windows Phone 8’de, başlıklar ve hatta butonlar için bile tüm arabirimlerinde kelimelerin çoğunun tamamını küçük harflerle yazmayı tercih etmiştir.
Bir başka örnek ise, popüler bir GIF içerik platformu olan GIPHY. Sitenin her yerinde, öne çıkan tüm kelimelerin tamamı büyük harflerle yazılıyor. Bu, GIPHY için anlamlı bir yaklaşım. Çünkü “meme” (esprili ve yaratıcı bir biçimde değiştirilerek, internet üzerinden yayılmış video veya deyiş) metinlerinin tamamı genellikle büyük harflerle yazılır.
Markanızın yaklaşımını bilinçli olarak seçin
Hem “title case” hem de “sentence case” yaklaşımlarının her ikisi de kendine özgü avantajlara sahip. Hangi yöne gitmeye karar verirseniz verin, markanız için anlamlı (marka kişiliğinizle ve marka dilinizle tutarlı) ve bilinçli bir karar verdiğinizden emin olun. Yapabileceğiniz en kötü şey, herhangi bir standarda sahip olmamaktır; çünkü bu, daha sonra düzeltmek için çokça efor ve kaynak harcamanızı gerektirecek tutarsızlıklara ve dolayısıyla kötü bir kullanıcı deneyimi sunmanıza neden olur. Kullanıcılarınız tutarsızlıkları fark etmeye başladığında, markanıza olan güvenlerini de yitirmeye başlar.
Daha fazla bilgi edinebilmek için önerdiğiniz akademik kaynaklar var mı ?
Tuba Çakır
Merhaba Mehmet Emin, maalesef bu konuda önerebileceğim akademik bir kaynak yok. Öte yandan, konu oldukça spesifik. Muhtemelen bu konuyu da içeren ancak daha geniş perspektife sahip çalışmalar mevcuttur fakat benim bilgim dahilinde değil. Soruna yanıt veremediğim için üzgünüm.
ahuseynovteymur@gmail.com
Peki ya grafik tasarım mı bitirmemuz lazım?
Tuba Çakır
Merhaba. UX tasarımı alanında çalışmak için grafik tasarım bölümünden mezun olmak şart değil ancak avantaj olduğu kesin. Fakat söz konusu arayüz (UI) tasarımı olduğunda bu avantaj durumu biraz daha öne çıkıyor. Her ne kadar eğitimi tasarım kökenli olmayıp arayüz tasarımı yapan çok sayıda profesyonel olsa da işin okulundan mezun olmak pek çok anlamda sizi bir adım öne çıkaran faktör.
Fırat Özerpalet
Teşekkürler güzel paylaşım. Bu konuda Apple ile Google arasındaki tercih farkı ortaya konulmuş fakat tasarım alanındaki disiplinlerin bir çoğunda Apple lider bir firma bunu bir çok otorite kabul ediyor. Bana göre Sentence case, Title Case’e göre daha avantajlı zira yazı içeriğinde buna vuru yapılmış fakat Apple neden Title Case tercih ediyor, argümanları nelerdir?
Tuba Çakır
Merhaba Fırat, yorumunuz için teşekkür ederim. Sorunuza direkt yanıt vermek pek kolay değil. Apple’ın bu konudaki temel kaynağı Human Interface Guidelines’ı incelediğimizde Apple bünyesindeki tüm platformlar ve teknolojiler için özelleşmiş farklı rehberler hazırlandığını görüyoruz. Bu rehberlerde ise bahsi geçen tasarım kararlarının kök nedenlerine pek detaylı yer verilmemiş ancak; bir miktar mesai ile sorunuza genel çerçevede de olsa yanıt bulunabilir diye düşünüyorum. Diğer yandan, böylesi tasarım kararları ana hatlarıyla kullanıcı araştırmalarından, deneyim stratejisinden ve nihayet içerik stratejisinden besleniyor. Her ürün ve servisin temelinde yer alan iş hedeflerinden cevap vermeyi amaçladığı kullanıcı ihtiyaçlarına, sahip olduğu teknolojinin imkanlarından hedef kitlesinin yetkinliklerine pek çok unsur tarafından sınırları çizilen bir evrende yaşıyor bu tür kararlar. Apple’ın kılavuzlarını incelediğimizde anlaşılırlık (clarity), erişilebilirlik (accessibility), okunaklılık (legibility) ve basitçe “uluslararasılaştırma” olarak Türkçeleştirebileceğimiz “internationalisation” kavramlarının öne çıktığını görüyoruz. Buradan Apple’ın, her platformu ve teknolojisi için her coğrafyadan, kültürden, bilgi düzeyinden, dijital yetkinlikten ve okuma-yazma seviyesinden çok sayıda personayı kapsayacak kararlarla ilerlemeyi tercih ettiğini varsaymak mümkün. Bu açıdan bakarsak genelgeçer bir doğru olması sebebiyle başlıklarda “title case” kullanımının, Apple gibi dünyanın dört bir yanından kullanıcıları hedefleyen global bir marka için riski en düşük karar olması muhtemel. Bu noktada Apple’ın deneyim stratejisinin temeline aldığı ana prensipleri anlamaya çalışmak faydalı olabilir.
Bunlar da ilgini çekebilir
İlgini çekebilir
DAM BİLGİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş. | SHERPA BLOG SİTE KULLANIM KOŞULLARI
Demek şifreni unuttun.
Olsun, hangimiz unutmuyoruz ki... Yeni bir şifre oluşturmak için e-posta adresini girmen yeterli.
Daha fazla bilgi edinebilmek için önerdiğiniz akademik kaynaklar var mı ?
Merhaba Mehmet Emin, maalesef bu konuda önerebileceğim akademik bir kaynak yok. Öte yandan, konu oldukça spesifik. Muhtemelen bu konuyu da içeren ancak daha geniş perspektife sahip çalışmalar mevcuttur fakat benim bilgim dahilinde değil. Soruna yanıt veremediğim için üzgünüm.
Peki ya grafik tasarım mı bitirmemuz lazım?
Merhaba. UX tasarımı alanında çalışmak için grafik tasarım bölümünden mezun olmak şart değil ancak avantaj olduğu kesin. Fakat söz konusu arayüz (UI) tasarımı olduğunda bu avantaj durumu biraz daha öne çıkıyor. Her ne kadar eğitimi tasarım kökenli olmayıp arayüz tasarımı yapan çok sayıda profesyonel olsa da işin okulundan mezun olmak pek çok anlamda sizi bir adım öne çıkaran faktör.
Teşekkürler güzel paylaşım. Bu konuda Apple ile Google arasındaki tercih farkı ortaya konulmuş fakat tasarım alanındaki disiplinlerin bir çoğunda Apple lider bir firma bunu bir çok otorite kabul ediyor. Bana göre Sentence case, Title Case’e göre daha avantajlı zira yazı içeriğinde buna vuru yapılmış fakat Apple neden Title Case tercih ediyor, argümanları nelerdir?
Merhaba Fırat, yorumunuz için teşekkür ederim. Sorunuza direkt yanıt vermek pek kolay değil. Apple’ın bu konudaki temel kaynağı Human Interface Guidelines’ı incelediğimizde Apple bünyesindeki tüm platformlar ve teknolojiler için özelleşmiş farklı rehberler hazırlandığını görüyoruz. Bu rehberlerde ise bahsi geçen tasarım kararlarının kök nedenlerine pek detaylı yer verilmemiş ancak; bir miktar mesai ile sorunuza genel çerçevede de olsa yanıt bulunabilir diye düşünüyorum. Diğer yandan, böylesi tasarım kararları ana hatlarıyla kullanıcı araştırmalarından, deneyim stratejisinden ve nihayet içerik stratejisinden besleniyor. Her ürün ve servisin temelinde yer alan iş hedeflerinden cevap vermeyi amaçladığı kullanıcı ihtiyaçlarına, sahip olduğu teknolojinin imkanlarından hedef kitlesinin yetkinliklerine pek çok unsur tarafından sınırları çizilen bir evrende yaşıyor bu tür kararlar. Apple’ın kılavuzlarını incelediğimizde anlaşılırlık (clarity), erişilebilirlik (accessibility), okunaklılık (legibility) ve basitçe “uluslararasılaştırma” olarak Türkçeleştirebileceğimiz “internationalisation” kavramlarının öne çıktığını görüyoruz. Buradan Apple’ın, her platformu ve teknolojisi için her coğrafyadan, kültürden, bilgi düzeyinden, dijital yetkinlikten ve okuma-yazma seviyesinden çok sayıda personayı kapsayacak kararlarla ilerlemeyi tercih ettiğini varsaymak mümkün. Bu açıdan bakarsak genelgeçer bir doğru olması sebebiyle başlıklarda “title case” kullanımının, Apple gibi dünyanın dört bir yanından kullanıcıları hedefleyen global bir marka için riski en düşük karar olması muhtemel. Bu noktada Apple’ın deneyim stratejisinin temeline aldığı ana prensipleri anlamaya çalışmak faydalı olabilir.