Online komünite nedir ve bir online topluluk nasıl oluşturulur? Gülbüke Kınay, Justina Fenberg'in önerdiği adımları ve Severin Matusek'in altın kurallarını listeledi.
Müşterilerini besleyen markalar, kendi müşterilerinden geri bildirim alabilecekleri ve onları tanıyabilecekleri etkileşim alanları yaratarak buralardan aldıkları geri bildirimleri kullanırlar ve kendi ürünlerini geliştirirken müşterilerinin de kendi aralarında ortak yönleri ve beğenileri üzerinden iletişim kurabilmesini sağlarlar.
Online komünite nedir?
Topluluk, insanların ortak bir ilgi, tutku veya amaç üzerinden ilişki kurabildiği ve bu ilişkilerin sürdürülebilir kılındığı bir yerdir. Online topluluklar ise bu ilişkileri yine ortak beğenileri ve ortak ilgi alanları üzerinden kurarken aynı zamanda zaman ve mekandan bağımsız olarak bu ilişkileri sürdürülebilir kılacak yaratıcı süreçlere ya da komünite içerisindeki kişilerin profesyonel anlamda yaptığı işlere katkı sağlayabilecek ya da üyelerin yeni ilgi alanlarına sahip olmasına destek sağlayabilecek etkinliklerle ve dijital iletişim kanalları ile mümkün olabilir.
Online komüniteler 10 kişilik kahve guruları, 120 kişilik bir girişimcilik ekosistemi topluluğu ya da 1 milyonu aşkın bir Facebook grubu olabilir. Online komünitelerde kişilerden çok etkileşim kat sayıları ve yapılan iş birlikleri, çalışmalar ve etkinliklerden elde edilen çıktılar önemlidir.
Online komünite inşa etmenin adımları ve altın kuralları
Justina Fenberg, makalesinde komünite inşa etme sürecini 7 adıma bölmüş ve bu adımları detaylı bir şekilde açıklamış. Aynı zamanda Severin Matusek de komünite olmanın 10 altın kuralını tanımlamış. Şimdi bu 7 adımı ve 10 altın kuralı 5 adımda özetleyelim.
Bu içerik ücretsiz!
Okumaya devam etmek ve SHERPA Blog okuru olmak için aşağıdakilerden birini seç. Her hafta yenileri eklenen yüzlerce içeriğe ücretsiz ve sınırsız eriş.
Matusek makalesinde bir topluluk başlatmak için oriteye ihtiyacınız olduğunu söylemiş ve Fenberg de ilk maddesinde bir komünitenin de şirket gibi süreçlerden sorumlu kişilerin olması gerektiğini söylemiş. Bir komünitede yönetim işlerini devralması için birini tutamazsınız. Ancak kişiler gönüllü olarak sorumluluk alarak liderlik edebilirler. Burada liderlik etmek kelimesinin altını çizmek gerek çünkü 19. Yüzyıldan kalma kurumsal şirket yönetimi gibi bir yönetim oluşturulursa komünitedeki kişilerin komüniteye sahip olduklarını hissetme ve komüniteyi benimseme oranı da o kadar azalacaktır. Nereye gitmek istediğinize dair net bir vizyona sahip olun ve insanlara yolculuğunuzda size katılmaları için ilham verin.
Peki belirlediğiniz kilit kişiler hangi görevleri alacak ve nelerden sorumlu olacak? Seçtiğiniz kişiler hangi rollerse sahip olduklarını ve sorumluluklarını net bir şekilde tanımlayabilmeli ve bu rollere ait sorumlulukları hakkında bir problem yaşıyorlarsa bir problem çıkmadan ya da bir aksaklık yaşanmadan bunu baştan belirtmelidirler. Görev alanlarını tanımladıktan sonra kilit kişilerin kendi görevlerini kendilerine göre seçmelerine izin verip yetkinlikleri üzerinden onları yönlendirirseniz kişiler kendilerine verilen görevleri daha istekli bir şekilde yapmak isteme ihtimalleri yüksektir.
Amacı ve hedefi tanımlayın
Online komünitenize dahil olacak kişiler için ortak bir amaç ve bu komünitede gerçekleştirecekleri her şey için bir hedef oluşturmanız gerekiyor. Üyelerinize nasıl bi deneyim sunuyorsunuz ve neyi gerçekleştirmek istiyorsunuz? Örneğin komüniteniz birbiriyle iş birliği yapmak isteyen kişilerden, beğendiği ürünleri paylaşmak ya da merak ettiği ürünler ve hizmetler hakkında samimi geri bildirimler alabilmek isteyen kişilerden oluşuyor olabilir. Bu durumda net bir amaç ve yol belirlemeniz aynı zamanda bir yol çizmenize de yardımcı olur.
Bir topluluk platformu seçin
Komünitenizin kaç kişi olmasını planladığınıza göre seçeceğiniz platform da değişiklik gösterebilir. En sık kullanılan ve kişiler arası ve komünitedeki alt gruplar arası iletişimin en kolay olduğu platformlar Slack, Discord ve benzeri birçok etkileşim türünü içerisinde barındıran platformlardır.
Kurallar ve normlar geliştirin
Komünite her ne kadar üyelerin sahiplendiği ve yönlendirdiği bir şey olsa da bazı temel kural ve normların baştan belirlenmiş olması içerideki dinamikleri bir düzene sokar ve kişiler bu kuralları kabul ederek komüniteye dahil olur ya da kürasyonu gerçekleştiren kişi tarafından içeri alınırlar. Kuralları kabul eden kişiler bu kurallara uymadığında da komüniteden çıkarılmayı kabul etmiş olurlar.
Topluluğunuzu kurun
Tıpkı normlar ve personalar gibi topluluğun içerisinde kimlerin hangi rollere sahip olduğunu belirleyin ve daha sonra da bu rollerin hangi sorumlulukları alacağını netleştirin. Personalarınızı belirleyip platformunuzu seçtikten sonra kişilerin kendi içlerinde alt gruplara bölündüğünü görebilirsiniz. Bunlara izim verip kişilerin kendi alt odalarını, kanallarını açmalarına izin verin ve açılan kanalları ve odaları takip edin.
İçeri giren kişileri topluluğa nasıl aldığınız ve nasıl bir onboarding süreci yarattığınız da oldukça önemli. Yeni gelen üyelerin kendini dışarıda hissetmemesi için katılımcıların komüniteye alındığı belirli dönemler belirleyin ve yeni üyelerin oryantasyonu için tanışma buluşması ya da topluluk oyunları düzenleyin.
Peki bu kişileri seçme süreciniz nasıl şekillenecek? Bu kişileri seçerken hangi soruları soracaksınız? Bir anket mi dolduracaklar? Bire bir görüşme mi yapacaksınız yoksa isteyen herkes kendini ilgi alanları profesyonel geçmişi hakkında komünite sorunlularına ve komünite üyelerine bilgi vererek içeriye girebilecek mi?
Başarınızı ölçmek içinse online komünitenizin sayfasına giren her 100 kullanıcıdan kaçının komünitenize kaydolmak için form doldurdugunu, takip edebiliyorsanız komünite içi etkileşimler ve iş biliklerinin sayısını ölçümleyin ve kaydedin.
Bir şirket olarak online komünite oluşturduysanız kendi ürünlerinize göre alt gruplar oluşturabilir ve bu alt gruplara göre belirlenmiş ürünlerin her bir grup içerisindeki kullanıcılara nasıl fayda sağlayacağından bahsedebilir ürünleri denemeleri için promosyon kodları ya da ücretsiz deneme süreleri gibi ayrıcalıklar tanıyabilirsiniz.
Özetle…
Charles H. Vogl, Komünite Sanatı – Ait Olmanın 7 Prensibi kitabında bir topluluğu, bireylerin birbirinin refahını gözettiği bir grup olarak tanımlar ve komüniteleri gruplardan ayrıştırır. Gruplar içerisindeki üyeler aynı ilgi alanlarına, yaşan tarzlarına ve mental modellere sahip olma olasılığı yüksek olan insanlardan oluşur fakat bu insanların birbiriyle olan etkileşimi sosyal bağı yok denecek kadar az olabilir. Grupların aksine komünitelerdeki kişiler birbirlerin Vogl, kitabında “Aynı ekibi destekliyorlar ve aynı ilgi alanlarından bazılarını paylaşıyorlar, ancak birbirlerinin varlığından habersizler. Kısacası, bağları ortak sembollerle, ortak liderlerle ve belki de ortak ideallerle oluşuyor ancak birbirleriyle değil.” diyerek Harvard’da bir siyaset bilimci olan Robert Putnam’dan bir alıntı yapmış ve grupların komünitelerden farkını en iyi şekilde vurgulamış. Bir online grup değil de online komünite yaratmak istiyorsanız kişiler arasında gerçek bağlar kurulmasına izin verecek bağlamlar yaratıp bunları sürdürülebilir kılmak istiyorsanız yukarıda listelediğim komünitenizin sağlam temellede dayanmasını sağlayacak önerileri uygulayabilirsiniz.
Editörün notu
Charles Vogl’ın, Talks at Google etkinliğinde topluluk dinamiklerinden söz ettiği “Topluluk ve Aidiyet Sanatı” başlıklı konuşması, konu hakkında daha detaylı bilgi sunuyor.
