Konu, bir arabirimin kullanılabilirliğinin test edilmesine geldiğinde, işin uzmanı tarafından kontrol edildiyse, bu konuda teste gerek olmadığı düşünülür. Fakat, insanlar nadiren tahmin ettiğiniz gibi davrandığından, bir uzman majör kullanılabilirlik problemlerini bulsa da, kullanılabilirlik testleri her zaman şaşırtıcı sonuçlar verir.
Kullanılabilirlik testi ve uzman kontrolleri, hem çok kullanışlı hem de genelde birbirinden farklılıklar gösteren sonuçlar verir. Bu nedenle, genel tavsiye, her iki tip sonucu birleştirerek daha geniş bir alanda arabirim analizine sahip olunmasıdır.
Neden bir uzman kontrolü kullanılabilirlik testi yerine geçmez?
- Farklı amaçları vardır: Uzman kontrolleri, genel kullanılabilirlik standartlarına odaklanırken, kullanılabilirlik testleri domain bilgisi ve belirli kullanıcı işlevlerine özel sorunları bulmakta daha faydalıdır.
- Çoğu zaman kullanıcı davranışlarını tahmin etmek zordur: Profesyoneller için bile… Stephanie Rosenbaum’e göre, “Gerçek kullanıcılar, bizi her zaman şaşırtır. Hiç beklemediğimiz yerlerde sorunlar yaşarken, bazen takılacaklarını düşündüğümüz noktaları kolayca geçiverirler.”
- Uzmanlar, nadiren hedef kitlenin içinde oldukları için, bazen “kullanıcıların sorun yaşamasına neden olan gerçek hayat problemlerini atlayabiliyorlar. Bu, özellikle hedef kitlenin spesifik bir yeteneği olması durumunda gerçekleşir.” İki metodun detaylı bir karşılaştırmasına göz atın.
- Kullanılabilirlik testleri, sitenin kullanım kolaylığından çok daha fazlasını verebilir. “Kullanıcıların, marka, işletmeyle ilgili açıklama, grafik, uzun ve kısa dönem mesajlaşma, rekabet durumu, satış adımları, ve dahasıyla ilgili duygusal tepkilerini gösterebilir.” Tedd Follansbee UX Matters ’da açıklıyor.
- ”Deneysel veriler, tahmin etmekten her zaman daha iyidir” diyor Jakob Neilsen. Ona göre, eldeki herhangi bir deneye dayalı bilgi “doğru UI tasarımı seçimleri yapma ihtimallerini arttıracaktır”. Neilsen’in yazısı Guesses vs. Data içinde bulunan örnekler, uzmanların da, konusu kullanıcıların bir arabirim üzerinde nasıl reaksiyon göstereceklerini tahmin etmeye geldiğinde ne kadar verimsiz olabildiklerini gösteriyor.
- Plasq kurucularıdan Keith Lang’a göre, deneyimli tasarımcıların, tasarımlarını test etmelerine ihtiyaçları olmadığını düşünmek, günümüz web tasarımının en büyük yanılgılarından biri. Lang’a göre, en başarılı ve en tecrübeli tasarımcılar dahi “ kullanıcı testlerinin asıl anahtar” olduğunu kabul etmektedir.
- Bir tasarım kararının birden fazla paydaş tarafından kabul edilmesi durumunda, uzman yorumu tartışılabilir noktalardan biri olmaktayken, çoğunlukla içinde metrikler barındıran veriye dayalı kullanıcı testleri nadiren tartışmaya açıktır.
Uzman görüşlerinin de farklı katkıları ve amaçları da vardır.
- Hızlı bir yorum gerektiğinide, “uzman kontrolleri kullanılabilirlik standartlarına ve yaygın olarak doğru kabul edilen yöntemlere aykırı durumları bulmakta faydalı olur.” Jim Ross
- Uzman kontrolü yaygın kullanılan bir metodtur çünkü, kıyasla daha ucuz ve hızlıdır. Bir siteyi kontrol etmek ve rapor hazırlamak sadece birkaç gün içinde bitirebilir fakat çoğu kişi halen kullanılabilirlik testlerinin büyük bütçelere ihtiyacı olduğunu düşünmektedir.
- Bir arabirim, kullanılabilirlik testlerinden önce her zaman uzman kontrolünden geçirmek tavsiye edilir. ”Sadece kullanıcıları bariz kullanılabilirlik hatalarına maruz bırakmamak için değil, test esnasında nelere dikkat edilmesi gerektiği bilinebilmesi için…Bariz sorunları bulmak için uzman kontrolü yapılabilir, kullanıcı testlerinin daha detaylı ve önemli problemleri bulmasına izin verebilirsiniz” diyor bir Uxmatters yazısı.
- Bir uzman kontrolünün kapsamı, kimi zaman kullanıcı testinden daha geniş olabilir. Jim Ross’a göre, “Kullanıcı testleri arabirimin belirli kısımlarına ve belirli kullanıcı işlevlerine odaklığından oluşan zaman ve kapsam darlığı göz önüne alındığında, bir uzman kontrolününün daha detaylı olması ve arabirimin daha fazla parçasına bakarak, daha çok sorun bulması mümkündür.”
Kullanıcıların nasıl davranacağını bilmek – uzmanlar için bile – neden bu kadar zor?
Zoltán Kollin
